Gigant z Cerne Abbas to Herkules i wyznaczał miejsce zbiórki armii na bitwy z wikingami

[KopalniaWiedzy.pl 361]

Słynny Gigant z Cerne Abbas powstał w okresie anglosaskim, przedstawia Herkulesa i wyznaczał miejsce zbiórki armii Wesseksu. To wnioski płynące z ostatnich badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Oxfordzkiego. O tym, że nie mamy do czynienia – jak niektórzy wciąż uważają – z prehistoryczną figurą, wiadomo od niedawna. Zagadką pozostawało, kogo przedstawia geoglif i dlaczego powstał.

Helen Gittos i Tom Morcom dokładnie przyjrzeli się średniowiecznej historii okolic, w których figura się znajduje. Stało się dla nas jasne, że Gigant z Cerne jest po prostu najbardziej widocznym elementem średniowiecznego krajobrazu całej okolicy, mówi profesor Gittos. Postać Herkulesa była dobrze znana w średniowieczu, a w IX wieku szczególnie się nim interesowano. Datowanie optyczne stymulowaną luminescencją wykazało, że figura powstała pomiędzy rokiem 700 a 1110, najprawdopodobniej zaś w IX lub X wieku.

Przed X wiekiem okolice były zarządzane przez ealdormana – przedstawiciela anglosaskiego króla. Umiejscowienie figury, na wyniesieniu terenu z dobrym widokiem na okolicę oraz bliskość ważnych dróg są typowe dla miejsc zbiórki anglosaskich armii. Do tego należy dodać dobry dostęp do dużych zasobów wody pitnej oraz zaopatrzenia z pobliskiej posiadłości oraz fakt, że okolice były narażone na częste ataki wikingów, by uznać to miejsce za idealne na gromadzenia się wojsk odpierających ataki wroga.

W XI wieku mnisi z pobliskiego opactwa Cerne Abbey zinterpretowali figurę jako postać lokalnego świętego, pustelnika Eadwolda z Cerne. Eadwold był synem Eathelwearda i bratem Edmunda, królów Anglii Wschodniej. Osiedlił się w pobliżu Cerne, a po śmierci (ok. 900 roku) został jego patronem. Pobliskie Cerne Abbey, założone w 987 roku, było centrum jego kultu. Tamtejsi mnisi, podczas kazań w dniu św. Eadwolda twierdzili, że geoglif przedstawia właśnie jego. Oczywistym jest, że sami nie przedstawiliby świętego patrona jako nagiego mężczyzny, zatem musieli interpretować już istniejący wizerunek. Tutaj trzeba wspomnieć, że jeden z najbardziej rzucających się w oczy elementów Giganta, jego wielki penis, to dzieło współczesne. Powstał na początku XX wieku, gdy do istniejącego wcześniej znacznie mniejszego penisa włączono okrąg reprezentujący pępek.

Z czasem pojawiały się kolejne interpretacje, a najdłużej uważano, że to przedstawienie pogańskiego boga Helitha. Po raz pierwszy o istnieniu takiego bóstwa wspomina Walter z Coventry (koniec XIII wieku). Helith pojawił się w jego dziele historycznym gdyż Walter źle odczytał ustęp z Goscelina z Canterbury. Jednak Walter nie łączy figury z Helithem.

Podsumowując wyniki swoich badań Gittos i Morcom stwierdzają, że geoglif powstał prawdopodobnie w IX lub X wieku na ziemiach należących do ealdormana Zachodnich Prowincji. W tym czasie Herkules cieszył się szczególnym zainteresowaniem, a geoglif prawdopodobnie wyznaczał miejsce zbiórki armii. Już w połowie XI wieku mnisi zmienili interpretację figury twierdząc, że jest to przedstawienie świętego Eadwolda, co potwierdzało prawa klasztoru do przechowywania relikwii świętego.

Pod koniec XIII wieku Walter z Coventry „tworzy” boga Helitha źle odczytując ustęp dzieła Goscelina z Canterbury. Z kolei w XVI wieku antykwariusz John Leland, interpretując dzieło Waltera stwierdza, że w czasach Augustyna, apostoła Anglików, we wsi Cernel czczono Helitha. A w 1764 roku pastor John Hutchins stwierdza, że Gigant z Cerne to Helith. Hipoteza ta jest powtarzana i rozbudowywana przez kolejnych badaczy aż po XX wiek.

« powrót do artykułu