Jedna z najpiękniejszych polskich bibliotek odzyskała dawny blask

[KopalniaWiedzy.pl 314]

Biblioteka dzikowska w Zamku Tarnowskim w Dzikowie (siedzibie Muzeum Historycznego miasta Tarnobrzega) uchodzi za jedną z najpiękniejszych historycznych bibliotek w Polsce. W wyniku trwającej 2 lata renowacji odzyskała swój dawny blask. Jak podkreślono na stronie Urzędu Miasta Tarnobrzega, liczące 200 lat wnętrza pierwszy raz poddano pracom renowacyjno-konserwatorskim.

Odnowiono m.in. wyposażenie - biurko bibliotekarza zamkowego i szafy biblioteczne z 54 grafikami - zaprojektowane przez architekta Franciszka Marię Lanciego.

Wspominane grafiki to portrety stanowiące XVIII-wieczny miedziorytniczy poczet władców polskich, autorstwa wybitnego rytownika francuskiego Benoita Farjata – wyjaśnił cytowany przez PAP dyrektor Muzeum Historycznego Tadeusz Zych.
Wydaje się, że autorem projektu zachowanego neogotyckiego kominka z czarnego marmuru z herbem Leliwa również był Lanci.
W ramach remontu wykonano nową posadzkę, a także uzupełniono ubytki w murze.

Tadeusz Zych opowiada, że po przebudowie zamku w latach 30. XIX w. bibliotekę urządzono w 2 sąsiadujących komnatkach na parterze (wcześniej pełniły one funkcję zbrojowni oraz skarbczyka). Biblioteka stanowiła niegdyś najważniejszą i największą część słynnej kolekcji rodu Tarnowskich – tzw. Kolekcji dzikowskiej [w jej skład wchodziły również galeria obrazów i rzeźb oraz archiwum].

Wystrój biblioteki ocalał do czasów współczesnych, choć w grudniu 1927 r. wybuchł pożar. Niestety, ogień pochłonął dużą część księgozbioru.

W ramach opisywanego projektu odnowiono szafy, biurko, grafiki i kominek. Renowacja kosztowała ok. 200 tys. złotych.

Twórcą biblioteki był Jan Feliks Amor Tarnowski (1777-1842), działacz polityczny, historyk, tłumacz i bibliofil. W dzikowskich zbiorach zgromadzono m.in. Statuty Kazimierza Wielkiego (znane jako Kodeks Dzikowski), najstarszy odpis Kroniki Wincentego Kadłubka, Statuty Łaskiego, zbiór Biblii katolickich i protestanckich, a także Kroniki Marcina Polaka, Marcina Bielskiego i Macieja Miechowity.

W bibliotece znajdował się też manuskrypt „Pana Tadeusza”. W 1871 roku został on kupiony od spadkobierców Mickiewicza przez rektora UJ profesora Stanisława Tarnowskiego. Profesor zamówił specjalną ozdobną szkatułkę na rękopis, którą w 1873 roku wykonał Józef Brzostowski ze Lwowa. Po Stanisławie manuskrypt odziedziczył syn, Hieronim, który w 1929 roku sprzedał go swojemu kuzynowi Janowi Zdzisławowi Tarnowskiemu. Na początku wojny ostatni dziedzic Dzikowa, Artur Tarnowski, zdeponował manuskrypt w Zakładzie Ossolińskich we Lwowie. Tam przetrwał on wojnę, a w 1999 roku syn Artura, Jan Artur, po odzyskaniu prawa do manuskryptu, częściowo go sprzedał, a częściowo podarował Ossolineum.

W przededniu II wojny zbiory biblioteczne liczyły około 30 tysięcy pozycji. Zostały one zamurowane w pałacowych piwnicach i krypcie grobowej pod kościołem dominikanów. Dzięki temu Niemcy nie znaleźli niezwykłego zbioru. Niestety, wiele ksiąg spleśniało, gdy podniósł się poziom wód gruntowych. Znaczna część ocalonych dzieł powróciła do Dzikowa w 2015 roku.

« powrót do artykułu