Znaleźli środkowoeuropejskie piwo sprzed 6 000 lat. Nowa technika identyfikacji złocistego napoju

[KopalniaWiedzy.pl 317]

Specjaliści z Austriackiej Akademii Nauk opracowali nową metodę identyfikacji piwa i innych spożywczych ekstraktów słodowych w zapiskach archeologicznych. Efektem ubocznym naszych badań jest potwierdzenie, że już w 4. tysiącleciu przed naszą erą w centralnej Europie wytwarzano napoje słodowe (być może piwo). Osiągnięcie zespołu pracującego pod kierunkiem Andreasa G. Heissa zostało opisane na łamach PLOS ONE.

Piwo od tysięcy lat odgrywa olbrzymią rolę religijną, społeczną i dietetyczną w ludzkich społecznościach. Jednak badanie jego historii oraz wpływu na cywilizacje i kultury jest o tyle utrudnione, że bardzo trudno jest w dowodach archeologicznych zidentyfikować ślady produkcji piwa. Ziarno łatwo ulega rozkładowi, a zachować się może jedynie w sprzyjających warunkach, gdy np. zostało zwęglone.

Austriaccy uczeni postanowili poszukać potencjalnych zmian mikrostrukturalnych, jakie zachodzą w ziarnach wykorzystywanych do produkcji piwa oraz zbadać, jak zmiany te przechowują się w czasie. Na warsztat wzięli więc współczesny jęczmień, który wcześniej był używany do produkcji piwa i symulowali jego zachowanie się poprzez proces zwęglenia. Następnie porównali mikrostrukturę tak przygotowanego ziarna z ziarnem z pięciu stanowisk archeologicznych, którego wiek sięgał nawet 4. tysiąclecia przed Chrystusem. Dwa z tych stanowisk były znanymi miejscami produkcji piwa w predynastycznym Egipcie, a trzy to pozostałości dawnych osad nad jeziorami Europy Centralnej, w których znaleziono pojemniki z żywnością produkowaną z ziaren, jednak nie potwierdzono tam produkcji piwa.

Badania przeprowadzone za pomocą mikroskopu elektronowego wykazały, że ziarna przygotowane na potrzeby badań miały niezwykle cienką warstwę aleuronową, czyli najbardziej zewnętrzną warstwę bielma. Identyczne zmniejszenie grubości tej warstwy stwierdzono w ziarnie ze wszystkich pięciu stanowisk archeologicznych. Co prawda istnieją inne potencjalne mechanizmy zmniejszenia grubości warstwy aleuronowej – takie jak np. rozkład przez grzyby, rozkład enzymatyczny czy degradacja pod wpływem temperatury – jednak wszystkie te powody można wykluczyć przeprowadzając dodatkowe analizy.

Okazuje się zatem, że badanie warstwy aleuronowej ziaren ze stanowisk archeologicznych może być użytecznym narzędziem do stwierdzenia, czy ziarna były poddawane procesowi pozyskiwania słodu.

« powrót do artykułu