Ponownie odnaleziona inskrypcja opisuje koniec epoki brązu i wyjaśnia historyczną zagadkę

[KopalniaWiedzy.pl 354]

Ponownie odkryto najdłuższy ze znanych nam tekstów końca epoki brązu. Znaleziony z 1878 roku napis opisuje inwazję Ludów Morza na państwo Hetytów. Mamy więc tutaj do czynienia z opisem końca epoki brązu i jednocześnie z rozwiązaniem zagadki dotyczącej wydarzeń sprzed 3000 lat w basenie Morza Śródziemnego i pochodzenia Ludów Morza.

Oryginalny napis znajdował się na 39-centymetrowym kawałku piaskowca, który został znaleziony 1878 roku we wsi Beykoy, około 34 kilometrów na północ od tureckiego miasta Afyonkarahisar. Wkrótce po tym, jak został znaleziony przez lokalnych mieszkańców, do wsi przybył francuski archeolog Georges Perrot, któremu udało się skopiować napis. Kamienie zostały użyte do budowy meczetu.

Luwijskie hieroglify odczytywano już w roku 1950. Powołany został amerykańsko-turecki zespół naukowy, którego celem było odczytanie wspomnianej inskrypcji i innych napisów, które w XIX wieku trafiły do kolekcji tworzonej przez władze Imperium Ottomańskiego. Prace zespołu były jednak ciągle opóźniane i w końcu, w 1985 roku, zmarł ostatni jego członek. Skopiowane napisy zaginęły.

Odnalazły się dopiero niedawno w posiadłości angielskiego historyka Jamesa Mellaarta, który zmarł w 2012 roku. W czerwcu 2017 syn Mellaarta Alan przekazał część dokumentów ojca szwajcarskiemu archeologowi doktorowi Eberhardowi Zanggerowi, który jest prezesem fundacji Studiów Luwijskich. Od tamtej pory prace nad odczytaniem hieroglifów ruszyły pełną parą. Zaangażował się w nie Zangger oraz holenderski ekspert od języka luwijskiego doktor Fred Woudhuizen. Ich szczegółowe omówienie ukaże się w grudniu w holenderskim piśmie TALANTA.

Inskrypcja oraz jej tłumaczenie ukazało się też w wydanej właśnie w Niemczech książce Zanggera pt. Die Luwier und der Trojanische Krieg – Eine Forschungsgeschichte. Dowiadujemy się z niej, że napis został zamówiony przez Kupantę-Kuruntę, Wielkiego Króla Miry, jednego z niewielkich państewek istniejących pod koniec epoki brązu na terenie Azji Mniejszej. Kupanta-Kurunta wzmacniał swoje państwo i niedługo przed rokiem 1190 p.n.e. nakazał swoim wojskom marsz na wschód i zaatakowanie państw wasalnych wobec królestwa Hetytów.

Po udanym podboju zjednoczone siły państewek zachodniej Azji Mniejszej utworzyły flotę i najechały na miasta na wybrzeżach oraz na dzisiejsze Syrię i Palestynę. Flotą dowodziło czterech władców, wśród nich Muksus z Troad, regionu obejmującego starożytną Troję. Luwijczycy dotarli do granic Egiptu i założyli fort w Aszkelonie w Palestynie. Z inskrypcji dowiadujemy się, że Luwijczycy z zachodnich części Azji Mniejszej odegrali decydującą rolę w inwazji Ludów Morza i tym samym w zakończeniu epoki brązu.

« powrót do artykułu

[Krzychoo 30]

 

 

przed rokiem 1190 n.e.

raczej p.n.e. 

[Mariusz Błoński 193]

Raczej tak