Postrzeganie po linii najmniejszego oporu

[KopalniaWiedzy.pl 316]

Wysiłek, który trzeba włożyć w zrobienie czegoś, wpływa na to, jak o tym myślimy. Naukowcy z Uniwersyteckiego College'u Londyńskiego (UCL) wyjaśniają, że mamy tendencję, by rzeczy trudniejsze do osiągnięcia postrzegać jako mniej pociągające.

Mózg przekonuje nas, byśmy wierzyli, że nisko wiszący owoc naprawdę jest najbardziej dojrzały. Odkryliśmy, że koszt działania nie tylko wpływa na zachowanie, ale i zmienia percepcję - opowiada dr Nobuhiro Hagura.

W eksperymencie wzięły udział 52 osoby, które miały rozstrzygnąć, czy chmura kropek na ekranie przesuwa się w lewo, czy w prawo. Werdykt zgłaszano, przesuwając rączkę trzymaną odpowiednią dłonią.

Kiedy psycholodzy stopniowo zwiększali opór towarzyszący przesuwaniu jednej z rączek, przez co trudniej było nią manipulować, pojawiało się odchylenie percepcyjne. Ochotnicy unikali odpowiedzi wymagającej większego wysiłku. Jeśli obciążenie dodawano do lewej dźwigni, ludzie częściej stwierdzali, że kropki przemieszczały się w prawo (taki osąd trochę łatwiej było wyrazić). Co ważne, badani nie mieli świadomości wzrostu obciążenia. Ich układ ruchowy dostosował się do nowych warunków, wywołując przy okazji zmianę postrzegania.

Tendencja do unikania decyzji wymagającej [większego] wysiłku utrzymywała się nawet wtedy, gdy ochotników poproszono, by osąd komunikować na głos [...]. [Jednym słowem] stopniowa zmiana wysiłku wkładanego w odpowiedź doprowadziła do zmiany w interpretacji bodźców wzrokowych przez mózg. Zmiana zaszła automatycznie, bez świadomości czy celowej strategii - dodaje dr Hagura.

Tradycyjnie naukowcy zakładali, że układ wzrokowy zapewnia dane percepcyjne, a układ ruchowy po prostu wyraża decyzje bazujące na danych zmysłowych, nie wpływając na same decyzje. Nasze eksperymenty sugerują jednak alternatywną hipotezę: że reakcje motoryczne wykorzystywane do wyrażania decyzji mogą wpływać na decyzje dot. tego, co widzimy.

Większość strategii zmiany zachowania koncentruje się na sprzyjaniu pożądanym działaniom, ale uzyskane przez nas wyniki sugerują, że zwiększając "pracochłonność" zachowania, można [z kolei] zmniejszyć prawdopodobieństwo, że ludzie będą postrzegać świat w dany sposób. Niewykluczone, że umieszczając słoik z ciastkami wysoko na półce, rodzice sprawiają, że dla bawiącego się na podłodze dziecka wyglądają one mniej apetycznie.

« powrót do artykułu