Jak mózg przystosowuje się do odtworzenia wzroku?

[KopalniaWiedzy.pl 318]

Bazując na przypadku kobiety, która od urodzenia bardzo słabo widziała i jako dorosła osoba przeszła przeszczep rogówki w prawym oku (wszczepiono jej keratoprotezę bostońską), naukowcy z Uniwersytetów w Montrealu i Trydencie mogli prześledzić, jak mózg przystosowuje się do sytuacji odtworzenia zmysłu.

Z jednej strony nasze wyniki pokazują, że u dorosłego, który słabo widział od urodzenia, kora wzrokowa zachowuje pewien stopień plastyczności, czyli zdolności do zmiany pod wpływem doświadczenia. Z drugiej jednak zauważyliśmy, że kilka miesięcy po operacji kora wzrokowa nie odzyskała w pełni normalnej funkcji - opowiada Giulia Dormal.

Naukowcy wiedzą, że u osób niewidomych kora potyliczna, która zwykle odpowiada za wzrok, zaczyna reagować na dźwięk i dotyk. Zjawisko to stanowi wyzwanie dla pacjentów przechodzących operacje okulistyczne, ponieważ po latach spędzonych w ciemności deprywowana i przeorganizowana kora potyliczna może już nie być w stanie niczego zobaczyć.

By sprawdzić, do jakiego stopnia tak jest, naukowcy zajęli się przypadkiem 50-latki z Quebecu. Przed i po operacji przechodziła ona testy behawioralne i neurofizjologiczne. W ten sposób śledzono zmiany w zakresie wzroku i anatomii mózgu, a także reakcje tego ostatniego na obrazy i dźwięki. Podczas wykonywania różnych zadań wzrokowych i słuchowych kobiecie wykonywano rezonans magnetyczny. Skany porównywano ze zdjęciami dwóch grup osób: z prawidłowym widzeniem oraz nieuleczalną ślepotą (wszyscy wykonywali te same zadania).

Wykazaliśmy, że przed operacją wskutek długoterminowego upośledzenia wzrokowego u pacjentki występowała strukturalna i funkcjonalna reorganizacja kory potylicznej, lecz część reorganizacji można [było] odwrócić [...] - podkreśla Oliver Collignon. Z powodu znaczących postępów dot. technik przywracania wzroku opisywane odkrycia mają spore znaczenie kliniczne dla rokowań niewidomych pacjentów będących kandydatami do takich operacji.

Choć poprawę obserwuje się nawet u osób niewidzących od urodzenia, regeneracja zachodząca w korze wzrokowej, przejawiająca się spadkiem reakcji na dźwięk i nasileniem reakcji na obraz oraz wzrostem gęstości istoty szarej, nie jest zupełna. De facto nawet 7 miesięcy po operacji w pewnych regionach kory wzrokowej wykrywa się reakcje na dźwięk, a odpowiedzi te nakładają się na reakcje wyzwalane obrazem. To nakładanie może być przyczyną, dla której mimo zauważalnej poprawy z upływem czasu, pewne aspekty widzenia nadal plasują się [...] poza normą - wyjaśnia Dormal.

Nasze spostrzeżenia torują drogę przedoperacyjnemu funkcjonalnemu rezonansowi magnetycznemu, który spełnia rolę narzędzia pozwalającego wnioskować o wynikach operacji, a także rozwijaniu programów rehabilitacyjnych dla osób po zabiegach - podsumowuje Collignon.

« powrót do artykułu