Jump to content
Forum Kopalni Wiedzy

Recommended Posts

Profesor filologii klasycznej i historii Ian Morris z Uniwersytetu Stanforda dowodzi w swojej książce Why the West Rules - For Now, że historia to powolna skomplikowana gra pomiędzy rozwojem społeczeństwa a warunkami geograficznymi.

Morris każe nam się zastanowić, dlaczego to kraje zachodniej Europy podbiły świat i dlaczego nasza cywilizacja obecnie dominuje. Przecież, jak zauważa, gdy Krzysztof Kolumb odkrywał Amerykę, europejska technika morska była daleko w tyle za możliwościami, którymi dysponowali Chińczycy. W 1492 roku Kolumb miał do dyspozycji zaledwie trzy prymitywne statki z 90 ludźmi na pokładzie. Tymczasem już 87 lat wcześniej chiński żeglarz Zheng He zawitał na Sri Lankę na czele floty 300 łodzi, mają do dyspozycji 27 000 marynarzy, w tym 180 lekarzy i farmaceutów. Zheng miał magnetyczny kompas i na tyle dobrze znał Ocean Indyjski, że mógł wypełnić zapiskami 10-metrowy zwój dziennika pokładowego. Kolumb niezbyt wiedział, gdzie jest i nie wiedział, dokąd płynie - pisze Morris. Chińczycy w tym czasie znali dobrze wybrzeża Indii, Arabii, Afryki Wschodniej i, prawdopodobnie, Australii. Wszystko przemawiało za tym, że to właśnie Państwo Środka powinno dokonać podboju świata. Tak się jednak nie stało i 400 lat po wyprawie Zhenga wojska brytyjskie zmusiły Chiny do podpisania upokarzających traktatów.

Zdaniem profesora Morrisa, zasadniczą rolę odgrywała geografia i związana z nią obfitość udomowionych roślin i zwierząt. Uczony zauważa, że  najważniejsze cywilizacje rozwijały się w dwóch "matecznikach". Jeden z nich to zachodnia część Eurazji, a druga - region pomiędzy rzekami Jangcy i Żółtą. Oczywiście w innych regionach również powstawały ważne cywilizacje, jednak ze względu na mniejszą koncentrację użytecznych rośli i zwierząt, rozwijały się one powoli i bardzo wolno rozprzestrzeniały.

Dlatego też Morris skupił się na porównaniu dominującej obecnie cywilizacji zachodnioeuropejskiej z chińską.

Jednak geografia to tylko część prawdy. Równie ważny jest rozwój społeczny, który dla Morrisa oznacza zdolność społeczeństwa do przystosowania środowiska fizycznego, społecznego, ekonomicznego i intelektualnego tak, by możliwe było osiąganie założonych celów. To przystosowanie może mieć różne oblicza - od wynalezienia rolnictwa, poprzez nowe techniki malarskie po jedzenie nożem i widelcem. Historia uczy nas, że gdy ciśnienie rośnie, rozpoczynają się zmiany - pisze Morris. I formułuje Twierdzenie Morrisa: Zmiany są wywoływane przez leniwych, chciwych, przestraszonych ludzi, którzy szukają sposobów na łatwiejsze i bezpieczniejsze osiągnięcie celu. I rzadko wiedzą oni, co robią. Uczony zauważa, że geografia napędza rozwój społeczny, ale jednocześnie rozwój społeczny determinuje geografię. Podaje przy tym przykład Wysp Brytyjskich, które 5000 lat temu znajdowały się bardzo daleko od cywilizacji Mezopotamii i nie skorzystały na jej rozwoju. Jednak 500 lat temu rozwój społeczny i położenie geograficzne spowodowało, że Anglia miała łatwy dostęp do bogactw Nowego Świata. A przywożone stamtąd srebro sprzedawano w Chinach, które cierpiały na niedobór tego metalu. Kilka wieków później Anglia mogła, dzięki swojemu węglowi, rozpocząć Rewolucję Przemysłową i stać się globalnym imperium.

Profesor Morris zauważa jednocześnie, że próby naginania takich procesów, chęć sztucznego wywoływania zmian w społeczeństwach, wymuszania "postępu", doprowadziły do pojawienia się w XX wieku krwawych dyktatur. Wszyscy wielcy komuniści twierdzili, że w Azji trzeba zrobić coś, co ponownie uruchomi silnik historii, który zatrzymał się dawno temu - pisze Morris. W wyniku takiego myślenia pojawili się Lenin i Mao.

Uczony uważa jednocześnie, że obecnie jesteśmy świadkami dużych zmian. Musimy patrzeć globalnie, poza ramy swojej cywilizacji. Po latach badań doszedł do wniosku, że kultury Grecji i Rzymu nie były historycznymi wyjątkami, a zachodnie studia klasyczne muszą badać też inne kultury. Jeśli nie popatrzymy szerzej, nie uzyskamy ważnych odpowiedzi - mówi Morris. Podkreśla, że geografia, która jeszcze do niedawna miała olbrzymi wpływ na rozwój ludzkości, teraz traci na znaczeniu. Podobnie zresztą jak, w obliczu rozwoju technologicznego, tracą na znaczeniu historyczne różnice. Dawne rozróżnienia na Wschód i Zachód nie będą miały znaczenia dla robotów - pisze uczony. Zmiany klimatyczne mogą doprowadzić do migracji milionów ludzi, wzrostu napięcia, wybuchu wojen. Jeśli, zgodnie z niedawną jeszcze logiką podziału Wschód-Zachód, zaangażują się w nie USA i Rosja, ludzkość może mieć poważne problemy.

Jednak, zgodnie z Teorią Morrisa, czekające nas zmiany mogą przynieść też sporo korzyści. Są one przecież wyzwalane przez ciśnienie. Trudno oczywiście, przewidzieć, jak potoczą się losy ludzkości, jednak, jak pisze Morris to, co historycznie ważne ma charakter globalny i ewolucyjny.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Póki jest podział świata na państwa podział będzie zawsze. W tej chwili jesteśmy światkami upadku zachodu. Wszędzie zaczynają dominować Chiny jak przed tysiącami lat. Niektórzy pewnie rzekliby, że wszystko wraca do normy..kiedyś Zachód kopiował wszystko od Państwa Środka a dziś jest na odwrót. Nakład pieniędzy na naukę mają znacznie wyższy, także niedługo będziemy mieli nowego lidera.

Chciałbym tylko by wraz z tym znikła polityka konsumpcjonizmu, ale do tego nasza cywilizacja jeszcze nie dorosła.

Share this post


Link to post
Share on other sites

W najbliższej przyszłości relacje między państwami będzie warunkowana dostępem do źródeł energii. Wydobycie ropy od 2005 roku nie rośnie - co oznacza, że jesteśmy na szczycie jego wydobycia. W następnych latach bardziej prawdopodobny będzie jego spadek niż wzrost. Spadek wydobycia ropy powoduje używanie jej substytutów: biopaliw, gazu ziemnego, węgla oraz uranu. Docelowo świat będzie dążył do powszechnego wykorzystania energii nuklearnej uzupełnianej źródłami odnawialnymi wszędzie tam, gdzie to będzie możliwe i korzystne. Ale za nim do tego dojdziemy, czeka nas sporo zamieszania. I jak zwykle, ludzkość wybierze w końcu właściwe rozwiązanie, jak już wypróbuje wszystkie inne, nie szczędząc sobie bólu i cierpienia.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Tutaj chodzi o pieniądze, po co robić 2 kroki na przód i kasować jeden raz jak można zrobić 2 kroki i dwukrotnie skasować.

Uran uwzględniając szybki wzrost ilości elektrowni jądrowych starczy na kilkadziesiąt lat, więc to nie jest dużo.

W przeciągu wieku musi się zmienić radykalnie sposób zasilania pojazdów i mieszkań. Paliwa kopalne się wyczerpują, ratunek to wodór, bądź inne źródło.

Jeśli chodzi o elektrownie to ratunkiem może być zimna fuzja.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Niedługo (20lat) Uran zostanie zastąpiony Torem, ponieważ z Uranu można zrobić bombę a z Toru nie. Wtedy elektronie atomowe będą budowane praktycznie w każdym państwie i nie będzie już takiej wielkiej podaży ropy. Co do samochodów i innych pojazdów, to czytałem gdzieś o małych ogrodowych elektrowniach atomowych (duży zbiornik wody chłodzącej + 2x2x2 pudło z Uranem). Kto wie jak postęp z Torem się rozwiążę i czy nie będzie z tego jakiejś miniaturyzacji.

Share this post


Link to post
Share on other sites

Niedługo (20lat) Uran zostanie zastąpiony Torem, ponieważ z Uranu można zrobić bombę a z Toru nie.

 

Zarówno z uranem, jak i torem jest problem wygaszania reakcji jądrowych przez produkty rozpadu. Takie paliwo trzeba z reaktora wyciągnąć i oczyścić, co podnosi koszty użytkowania reaktora. Szczególnie jest to problematycznie przy torze, ponieważ jedna ze ścieżek przemian jądrowych tego pierwiastka prowadzi do systematycznego otrzymywania izotopu o wysokiej gamma-promieniotwórczości. Z tego powodu przetwarzania paliwa torowego jest dużo kosztowniejsze niż uranu i plutonu.

Niemniej tor jest przyszłością, tak jak i uran-238, którego zasoby są wręcz niewyczerpalne. Już teraz paliwo typu MOX - otrzymywanego z przemian uranu-238 - stanowi istotną część zużywanego paliwa nuklearnego na świecie.   

Share this post


Link to post
Share on other sites

Pamiętam jak przy granicy rosyjskiej brało się kilku chłopaków - dawało im spodnie szerokie i obklejało taśmą w pudelkach po papierosach wypchanych matanabolem. Państwo dawało przemycać im szansę jak i biznes to był niepodatkowany. Nostradamusem nie trzeba być czy profesorem by wiedziec, ze wojna o zasoby będzie i tak. Trzeba kontrolować przysrost naturalny (kastracja noworodków i serylizacja).

 

Batman nie uratuje. Tylko strój Nindży (nie wiem jak to się pisze, bo w szkole nikt nie nauczył - czym, że jest więc Ninjitsu?) trzeba kubić oraz podeszwy mieć dobre czy na bosaka chodzić bezszelestnie, gdy się popije by policja nie usłyszała i mieć kulki dumne rzucajac je, gdy się wejsdzie w zasięg monitoringu krzyczac głośno: "NINJA VANISH" jak w filmie o Turtlesach!

 

Jezioro nie jest wspólne jeśli w nim ryb nalapac wędkoa nie możesz - kartę trzeba mieć wędkarską i ją opłacać. Ryby są wspólne wszystkich jak powietrze inaczej to dyskrminacja. Morze, staw, rzeka, jezioro są publiczne. Chyba, że staw se sam ktoś wykopał i sam zarybił. Jeśli wykopię sobie staw na łące i kamień koło niego położę koło rozlewiska czy rowu meloracyjnego zarybiajac go karasiami,czy cierniakmi nie rządając od nikogo opłaty za lapanie tych karasi - nie sa one moje, ani łapiącego, a teren teren nie wiadomo czyj i wykoyy, nawadnianie i zarybianie na czarno robione bez uprawnień przez osobę niepełnoletnią . . . jak się bydło uraczy tą wodą niczym wodopojem i się utopi w tym to kto odpowiada?

 

Tutaj krowa też jest walczącą o zasoby!

 

Patrzę dlaczego tak agresja rośnie w społeczeństwie, bo zasobów każdy chce więcej, mimo, że ma aż za dużo nawet! Czyli najagresywniejsi są najbardziej pazerni (policja na mandaty, pijacy na alkohol potrafiący zabić za 2 złote na piwo - isnty Mortal Kombat). Już wiem dlaczego śpiewak z katolickiej Oazy zaczął śpiewac i pchac się do telewizji . . . po kobiety i pieniądze! Pseudo-miłosne wiersze układać by kopulować z nauczycielką na pseudo-korepetycjach (lepsze oceny i wątpliwa uprzejmośc mimo socjalizacji patologicznej).

 

TO WSZYSTKO WŁASNIE SA ZASOBY!

 

Złodziejstwo małe czy te większe to już pazerność - dzieło sztuki kradzione dla kolekcji przez samego siebie ma inny charakter, niż opłacenie zbirów.

 

Jeśli nie ma się uzębienia to nie ma sensu złotych wstawiać, bo wybiją jeszcze czy przed pochówkiem wyrwą obcęgami czy kombinerkami.

 

Silniki spalinowe pójdą na śmietnik - trza będzie na piechotę łazić!

 

Każdy z nas jest okradany w sumie i to z czego innego!

 

Przykładowo stado bydła rozrywające pastuchy pod napięciem elektrycznym leci szukać nowych pastwisk, gdy trawa na polu jest obgryziona co do milimetra zasięgu uzębioenia i warg wypadanego konia czy bydła. Instynkt daje szalony start po nowe tereny do pożywki i wodopoje!

 

Piłkarze najlepsi jakby nie grali dla pieniędzy - zsobów to by kopali amatorsko i ogrywali tych opłaconych - kasa to kobiety i używki oraz szybka emerytura sportowa!

 

Uran rteż się wyczerpac musi! wszystko się wyczerpie tylko zależy jak jest użytkowane!

 

Po co licealna paczka młodzieńców się sterydyzuje? A no dla efektu oszukańczego i drogą na skróty!

 

Po co jedni kują jak to im nic nie da? A na co inni są nieukami jak im też to nie da nic? Ten co kuje to chce! A nieukowi się nie chce i tyle! A zasoby wyrwie i tak ten innym, który do tego predyspozycje większe ma czy tu mowa o jednostce samej czy grupie jak i narodzie. 

 

Tak więc kto ma najbardziej złodziejską genetykę to juz naukowcy muszą udowodnić i zbadać.

 

Jedna piosenka mi się przypomiana: "Pili my drina z wódy i Urana . . . pili i pili od wieczora do rana! Przybyała tu do nas fata morgana jak kacor nas walnął z trzeciego rana. Skonczyly się nam szybko drinki uranowe . . . musim odnaleźć zasoby nowe. Drina wymyślim - zasoby zMIXujem i bardzo szybko się dobrze poczujem!".

Share this post


Link to post
Share on other sites
I formułuje Twierdzenie Morrisa: Zmiany są wywoływane przez leniwych, chciwych, przestraszonych ludzi, którzy szukają sposobów na łatwiejsze i bezpieczniejsze osiągnięcie celu. I rzadko wiedzą oni, co robią.

 

hehe, ah ten nasz wspaniały zachód :)

 

Szkoda że pewnie nie przetłumaczą tej książki na polski, albo zrobią to za klika lat jak to zwykle z takimi pozycjami książkowymi bywa

Share this post


Link to post
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now

  • Similar Content

    • By KopalniaWiedzy.pl
      Nowo odkryty gatunek wymarłej małpy wzmacnia hipotezę mówiącą, że najwcześniejsi przodkowie człowieka ewoluowali we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, w Europie i Azji, zanim wyemigrowali do Afryki, gdzie powstał nasz gatunek. Skamieniałe szczątki małp znajdowane we wschodnich częściach Śródziemiomorza stanowią oś sporu na temat pochodzenia małp afrykańskich oraz ludzi. Naukowcy nie są zgodni, jak należy klasyfikować te zwierzęta na drzewie ewolucyjnym.
      Międzynarodowy zespół naukowy uważa, że zidentyfikowany przez nich rodzaj Anadoluvius, który 8,7 miliona lat temu zamieszkiwał centralną Anatolię dowodzi, że migracje małp z regionu Morza Śródziemnego to najstarszy znany przykład rozprzestrzeniania się wczesnych homininów, ssaków z rodziny człowiekowatych, w skład którego wchodzą rodzaje Homo (m.in. człowiek współczesny), Pan (szympansy i bonobo) oraz ich wymarli przodkowie.
      Szczątki przedstawicieli tych gatunków znajdowane są wyłącznie w Europie i Anatolii, zaś powszechnie akceptowani przedstawiciele homininów są znajdowani wyłącznie w Afryce od późnego miocenu po plejstocen. Hominini mogli pojawić się w Eurazji w późnym miocenie lub rozprzestrzenić się w Eurazji od nieznanego afrykańskiego przodka. Różnorodność hominów w Eurazji sugeruje, że do ewolucji doszło na miejscu, ale nie wyklucza hipotezy o afrykańskim pochodzeniu, czytamy w artykule A new ape from Türkiye and the radiation of late Miocene hominines.
      Tradycyjny pogląd, od czasów Darwina, mówi, że tak plemię hominini (Homo, Pan), jak i podrodzina homininae (Homo, Pan, Gorilla) pochodzą z Afryki. To tam znaleziono najstarsze szczątki człowieka. Przedmiotem sporu jest jednak, czy przodkowie wielkich afrykańskich małp, które dały początek przodkom człowieka, ewoluowali w Afryce.
      Hipoteza alternatywna wobec afrykańskiej mówi, że przodkowie europejskich małp mogli przybyć z Afryki i tutaj doszło do ich ewolucji. To właśnie w Europie znajdowane są najstarsze szczątki małp, które przypominają współczesne wielkie małpy Afryki. Później, gdy klimat w Europie zmienił się na niekorzystny, małpy te wyemigrowały do Afryki i tam dały początek naszemu gatunkowi.
      Homininy ze wschodniej części Morza Śródziemnego mogą reprezentować ostatni etap specjacji, wyodrębniania się z jednego lub więcej starszych homininów Europy, podobnie jak parantrop, który prawdopodobnie wyodrębnił się od przodka podobnego do australopiteka. Ewentualnie, biorąc pod uwagę fakt, że europejskie homininy są najbardziej podobne do goryli, możemy mieć tu do czynienia z wyodrębnianiem się wczesnych przedstawicieli kladu goryli. Jest też możliwe, że europejskie homininy reprezentują linie ewolucyjne homininów z Afryki, jednak nie mamy dowodów na istnienie w Afryce pomiędzy 13 a 10 milionów lat temu wielu linii homininów, a wyniki naszych badań nie wspierają tej hipotezy, czytamy na łamach Nature.
      Autorzy badań informują, że wciąż prowadzą analizy, zauważają przy tym, że badania Anadoluvius wskazują, iż zróżnicowanie wielkich małp we wschodniej części Morza Śródziemnego jest większe niż sądzono i że doszło tutaj do podziału na wiele taksonów, na długo zanim pojawiły się one w Afryce.

      « powrót do artykułu
    • By KopalniaWiedzy.pl
      W dzisiejszych czasach historia nieustannie odgrywa ważną rolę w naszym życiu. Nauka tego przedmiotu daje nam poczucie ważności naszych osiągnięć cywilizacyjnych. Dostęp do informacji historycznych jest łatwiejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Zasoby internetowe, książki, czy encyklopedie dają nam możliwość poznania tego, co było wcześniej. Warto zatem zdobyć solidne podstawy w zakresie rozwiązywania zadań historycznych. W tym artykule przedstawimy kilka praktycznych wskazówek, które mogą pomóc w efektywnym rozwiązywaniu zagadnień.
      Rozwiązania zadań z historii. O czym musisz pamiętać?
      Rozwiązując zadania historyczne, kluczowym elementem jest pełne zrozumienie kontekstu, w którym zdarzenie miało miejsce. Warto zapoznać się z podstawowymi informacjami dotyczącymi danego okresu, jak również poznać główne postacie i wydarzenia. Bardzo pomocne jest również zapoznanie się z kluczowymi pojęciami i terminologią używaną w tym przedmiocie. Dzięki temu łatwiej będzie zinterpretować pytania i udzielić precyzyjnych odpowiedzi. Historia jest obszarem niezwykle ciekawym, do którego należy podejść ze starannością oraz pełnym zrozumieniem.
      Zadania dotyczące wydarzeń historycznych
      Ludzkie umysły dzielą się na te ścisłe, ale również humanistyczne, które posiadają zdolność głębokiej analizy i przyswajania faktów znacznie szybciej. Jeśli mamy problem z rozwiązaniem jakiegoś zagadnienia, świetnym pomysłem jest skorzystanie z zasobów internetu, który daje nam szeroki dostęp do wiedzy. Warto zatem korzystać z możliwości, które otwiera przed nami technologia. Ciekawym sposobem na przyswojenie historycznych zagadnień, jest skorzystanie z gotowych rozwiązań zadań, które krok po kroku wyjaśniają, jak należy podejść do danego tematu. Takie rozwiązania dotyczą historii Polski, historii świata oraz innych okresów historycznych. Warto korzystać z aplikacji, dzięki którym otrzymamy gotową treść, ale jednocześnie nauczymy się potrzebnej wiedzy, która może przydać się nam w przyszłości.
      Odpowiedzi do zadań z historii
      Odpowiedzi do zadań z historii możemy szukać na różnych etapach edukacji. Pomoc znajdziemy w aplikacji mobilnej Skul, która umożliwia wybranie odpowiedniego podręcznika lub ćwiczeń i sprawdzenia rozwiązania dla interesujących nas zagadnień. Jest to szczególnie pomocne, jeśli ciekawią nas zadania dotyczące wydarzeń historycznych.
      Analiza źródeł i krytyczne myślenie to klucz do sukcesu
      Historia opiera się na różnych źródłach, takich jak teksty historyczne, dokumenty, fotografie czy nagrania. Podczas rozwiązywania zadań warto analizować te elementy i stosować krytyczne myślenie. Zastanów się, kto napisał dane źródło, w jakim celu i w jakim kontekście się ono pojawia. Czy autor jest wiarygodny? Czy źródło jest obiektywne, czy subiektywne? Krytyczna analiza źródeł pozwoli Ci na dokładniejsze zrozumienie przedstawionych faktów i lepsze odpowiedzi na pytania.
      Powiązanie faktów i umiejętność wnioskowania
      Rozwiązując zadania historyczne, często będziesz musiał łączyć różne fakty i wnioskować na ich podstawie. Zwróć uwagę na związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami i próbuj wyciągać wnioski na podstawie dostępnych informacji. Czasami konieczne będzie dokonywanie dedukcji, czyli wnioskowanie na podstawie dostępnych dowodów.
      Rozwiązywanie zadań historycznych może być fascynującym procesem, który rozwija naszą wiedzę i umiejętności. Kluczowe jest jednak zrozumienie kontekstu, analiza źródeł, krytyczne myślenie oraz umiejętność łączenia faktów i precyzyjnego formułowania odpowiedzi.

      « powrót do artykułu
    • By KopalniaWiedzy.pl
      U neandertalczyków można znaleźć przykład opieki nad niepełnosprawnym, w starożytnym Egipcie szacunkiem darzono osoby niskiego wzrostu. W średniowieczu zaś polskie pochówki osób niepełnosprawnych nie różniły się od innych pochówków. Jak wyglądało w dziejach podejście do niepełnosprawności mówi archeolog dr Magdalena Matczak.
      Teraz aż jedna ósma populacji ludzkiej to osoby uznawane za niepełnosprawne. W samej Unii Europejskiej stanowią one ok. 14 proc. społeczeństwa w wieku 15–64 lat. To spory odsetek. Również i w czasach prehistorycznych i historycznych w skład społeczeństwa wchodziły osoby niepełnosprawne i – choćby ze względu na słabszy rozwój medycyny – mogły też stanowić znaczącą grupę – mówi w rozmowie z PAP dr Magdalena Matczak z University of Liverpool i Arizona State University.
      Archeolog kieruje interdyscyplinarnym projektem DIS–ABLED (wspólnie z dr Jessiką Pearson z Uniwersytetu w Liverpoolu, prof. Jane Buikstrą z Arizona State University i prof. Andrzejem Markiem Wyrwą z UAM w Poznaniu). Celem tych badań jest rekonstrukcja życia osób z niepełnosprawnościami w XIV–XVIII wieku w Europie Środkowej.
      Temat niepełnosprawności jest rzadko poruszany w archeologii. Jeśli zaś myślimy o historii jako o naszym dziedzictwie, nie możemy zrozumieć tego dziedzictwa w pełni, jeśli pomijać w niej będziemy historię tak dużej grupy osób – w tym przypadku osób niepełnosprawnych – tłumaczy dr Matczak.
      Badaczka pytana o to, jak zmieniało się podejście do osób niepełnosprawnych mówi: W różnych miejscach i okresie dziejów podejście do osób niepełnosprawnych oscylowało od pełnej akceptacji, poprzez troskę i opiekę, aż do marginalizacji – podsumowuje.
      Podaje przykład amerykańskich badań dot. neandertalczyków ze starszej epoki kamienia zamieszkujących jaskinię Shanidar w dzisiejszym Iraku. Znaleziono tam szczątki neandertalczyka z urazem czaszki. Był prawdopodobnie głuchy na prawe ucho, miał problemy ze wzrokiem, upośledzenie jednej z kończyn górnych i urazy powodujące nieprawidłowy chód. Jego schorzenia mogły bardzo utrudniać mu zdobywanie pokarmu – choćby udział w polowaniach. Mimo to żył ze swoimi schorzeniami długo – zmarł w wieku ok. 40–50 lat, skąd wniosek, że musiał przez dłuższy czas doświadczać pomocy i opieki osób ze swojej społeczności – opowiada rozmówczyni PAP.
      Jeśli z kolei chodzi o starożytny Egipt, to ok. 2 500 lat p.n.e. powstała rzeźba Seneba, który był dostojnikiem na dworze faraona i został pochowany wraz z żoną w Gizie. Dostojnik ten miał achondroplazję – był osobą niskiego wzrostu. Część badaczy przychyla się do opinii, że w starożytnym Egipcie istniała wtedy tolerancja zarówno do osób z achondroplazją, jak i wobec osób niewidomych. Są jednak badacze, którzy uważają, że akurat osoby z upośledzeniem widzenia w starożytnym Egipcie mogły podlegać ostracyzmowi – podsumowuje dr Matczak.
      Przywołuje też badania z Bahrajnu dotyczące szczątków kobiety z przełomu III i II tysiąclecia p.n.e., która cierpiała na deformację prawej kości ramiennej, a także miała upośledzenie kończyn dolnych, przez co potrzebowała opieki i wsparcia. Niewielkie starcie zębów wskazuje, że kobieta jadła stosunkowo miękkie pokarmy. Została ona pochowana z cennymi przedmiotami. To pokazuje, że przynajmniej wąska grupa społeczna, można przypuszczać, że jej rodzina, dobrze ją traktowała za życia, jak i zadbała o jej odpowiedni pochówek – komentuje dr Matczak.
      Dodaje jednak, że są i w historii przykłady na to, jak trudny bywał los osób niepełnosprawnych. Opowiada, że w XIX w. w USA w hrabstwie Oneida w stanie Nowy Jork osoby z ułomnościami fizycznymi lub psychicznymi trafiały do przytułku. „Terapia” polegała na wykonywaniu przez nie tak ciężkiej pracy fizycznej, że w niektórych wypadkach prowadziła do śmierci z wycieńczenia. A przytułek czerpał dochody z tej pracy. Niechlubnymi zgłoskami zapisały się też w XIX wieku kompletnie nieakceptowalne dziś objazdowe cyrki, w których osoby z niektórymi ułomnościami były prezentowane publiczności.
      Z kolei jeśli chodzi o Polskę, to ciekawy jest przykład kobiety chorej na trąd z XIII w. pochowanej na cmentarzu w Kałdusie na Ziemi Chełmińskiej. Trąd nie tylko był chorobą zakaźną, ale mógł prowadzić do zaniku czucia, problemów ze wzrokiem i urazów, co mogło prowadzić do niepełnosprawności. A kobieta ta żyła stosunkowo długo ze zmianami chorobowymi. Bez pomocy ze strony społeczności nie dałaby sama rady. Została też pochowana zgodnie z zasadami pochówku chrześcijańskiego, oraz z przedmiotami takimi jak pierścionek czy nóż. A stąd można pośrednio wnioskować, że cieszyła się stosunkowo dobrym statusem społecznym i mimo choroby nie była zepchnięta na margines społeczeństwa – opisuje badaczka.
      Dr Matczak w poprzednich badaniach, we współpracy z prof. Tomaszem Kozłowskim i prof. Wojciechem Chudziakiem na UMK, badała pochówki w X–XIII wieku z Kałdusa na polskim Pomorzu. Na 661 szkieletów, które badali naukowcy, 33 miały zmiany związane z niepełnosprawnościami. I były to częściej szkielety niepełnosprawnych dojrzałych mężczyzn niż kobiet. To się wiąże z tym, że kobiety statystycznie częściej umierały we wczesnej dorosłości, w związku z między innymi infekcjami okołoporodowymi. A mężczyźni żyli dłużej i ciężko pracowali fizycznie, na ich szkieletach częściej więc udawało się ustalić niepełnosprawności związane ze zmianami zwyrodnieniowymi – komentuje dr Matczak.
      Polscy naukowcy badali też, czy szkielety świadczące o niepełnosprawności można znaleźć w przypadku pochówków atypowych (to groby zorientowane np. na osi północ–południe, zamiast typowej osi wschód–zachód, przypadki osób pochowanych na boku, w pozycji skurczonej) czy antywampirycznych (w przypadku osób pochowanych na brzuchu lub przygwożdżonych kamieniami).
      Archelożka przywołuje przykład z USA, gzie odnaleziono antywamipryczny pochówek z XIX wieku osoby ze śladami gruźlicy. A związane z gruźlicą plucie krwią mogło dawniej być kojarzone właśnie z wampirami – zwraca uwagę. Dlatego chciałam sprawdzić, czy i w Polsce na Pomorzu niektóre choroby lub niepełnosprawność mogły sprawić, że za życia osób tych się bano, a przez to ich pochówek mógł wyglądać nietypowo – mówi. I dodaje, że hipoteza ta się jednak nie potwierdziła. To dobrze świadczy o wczesnośredniowiecznej społeczności. Jeśli oceniać po pochówkach – osoby chore nie były inaczej traktowane w społeczeństwie – komentuje.
      Badaczka zwraca jednak uwagę, że badania szkieletów nie pozwalają ostateczne rozstrzygnąć, czy dana osoba borykała się z niepełnosprawnością czy nie. Można dzięki nim wprawdzie poznać, że ktoś cierpiał na zmiany zwyrodnieniowe, trąd, zaawansowane stadia niektórych nowotworów, polio, przechodził amputację, miał źle złożone złamanie czy np. gruźlicę kręgosłupa. Wiele jednak niepełnosprawności i chorób nie pozostawia po sobie w szkielecie żadnego śladu. To choćby choroby psychiczne, przypadłości związane z utratą wzroku czy słuchu, czy choroby o ostrym przebiegu.
      Dlatego w swoich najnowszych badaniach dotyczących postrzegania niepełnosprawności w XIV–XVIII wieku badaczka stawia na połączenie kilku dziedzin nauki: archeologii, historii, antropologii fizycznej oraz etnografii. Badamy kroniki, żywoty świętych, pisma medyczne, teksty etnograficzne z czasów późniejszych, a także szkielety odnalezione na terenach Polski, aby zobaczyć, na co chorowano w XIV–XVIII w. – wymienia.
      Badaczka jednak zaznacza, że badanie niepełnosprawności w historii jest o tyle trudne, że słowo „niepełnosprawny” weszło do obiegu dopiero w XX wieku. A niepełnosprawność według najnowszych definicji jest stanem, w którym osoba z jakąś ułomnością napotyka na bariery społeczne wynikające z tego, że kultura, przestrzeń, w której funkcjonujemy, jest dostosowana do osób w pełni sprawnych. Niepełnosprawność pojmowana jest więc jako stosunek pełnosprawnej części ludności do osób z okaleczeniami. Pytanie więc, w jaki sposób dawne społeczeństwa określały osoby z upośledzeniami i na ile dostosowywały się do ich potrzeb – podsumowuje.

      « powrót do artykułu
    • By KopalniaWiedzy.pl
      Indywidualizm, jedna z najważniejszych cech zachodniej kultury, bierze swe początki z wpływów Kościoła katolickiego sprzed ponad 1500 lat. Do takich wniosków doszli autorzy najnowszych badań, których wyniki opublikowano w Science.
      Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Harvarda, George Mason University oraz Canadian Institute of Advanced Research, zachodni indywidualizm to skutek wprowadzenia przez Kościół nowych zasad zawierania małżeństw oraz struktury rodziny. To podważyło istniejące dotychczas normy społeczne i wywołało coś, co badacze nazwali „całościową zmianą psychologiczną”, czyli całym szeregiem zmian w zachowaniu i sposobie myślenia, które zmieniły naturę europejskich populacji.
      Przed tą zmianą społeczeństwa Europy były zbudowane wokół więzi rodzinnych, klanów, które również między sobą były połączone związkami rodzinnymi. W klanach kultywowano konformizm, posłuszeństwo i lojalność grupową, jednocześnie zaś obcym nie ufano, traktowano ich mniej uczciwie. Struktura taka zniechęcała do niezależności i krytycznego myślenia.
      Kościół chciał wyeliminować kazirodztwo, które było czymś powszechnym w tak zorganizowanych społecznościach, gdzie normą były małżeństwa pomiędzy krewnymi. Nałożenie ścisłych zasad dotyczących małżeństw skutkowało wyodrębnieniem się małych, zatomizowanych gospodarstw domowych, osłabienie więzi rodzinnych, zwiększeniem mobilności ludzi, a jednocześnie mniejszym konformizmem, większym indywidualizmem i pojawienie się zestawu wartości oraz konstrukcji psychologicznych i społecznych, które ukształtowały świat zachodni takim, jakim znamy go dzisiaj.
      Około roku 500, Kościół zachodni, w przeciwieństwie do innych gałęzi chrześcijaństwa i innych religii, zaczął wprowadzać nowe zasady dotyczące zawierania małżeństwa i struktury rodzinne. To doprowadziło do zerwania więzi klanowych w Europie i pojawienia się zatomizowanych rodzin monogamicznych, wyjaśnia jeden z głównych autorów badań, Joseph Henrich, dziekan wydziału ewolucji człowieka na Uniwersytecie Harvarda.
      Skutki tego procesu są tym silniejsze, im dłużej dana społeczność znajdowała się pod wpływem Kościoła. Są obecnie widoczne dosłownie wszędzie. Uczeni, badając różnice w zachowaniu pomiędzy populacjami opartymi na więzach rodzinnych, a populacjami, na które wpływ miały działania Kościoła, odnotowali m.in. różnice w częstotliwości oddawania krwi, używania różnych form płatności, wynikach testów psychologicznych, różnice były nawet widoczne w liczbie niezapłaconych mandatów za parkowanie wśród delegatów na obrady ONZ.
      Bardzo podobało nam się badanie kwestii mandatów. W Nowym Jorku mamy przecież delegatów ONZ z całego świata, mogliśmy więc zobaczyć, jak się oni zachowują, cieszy się Henrich.
      W przeszłości – obecnie zasady zostały zmienione – delegaci do ONZ nie musieli płacić mandatów za nieprawidłowe parkowanie. Uczeni mogli więc sprawdzić, ilu z nich płaciło dobrowolnie. Okazało się, że na przestrzeni jednego roku dyplomaci z krajów, gdzie są silne więzy klanowe, mają znacznie więcej niezapłaconych mandatów, niż z krajów, gdzie Kościół wywarł swój wpływ na strukturę społeczną. Na przykład dyplomaci z Szwecji i Kanady zapłacili wszystkie mandaty, tymczasem delegaci z Kuwejtu nie zapłacili 249 mandatów, Egipcjanie mieli na swoim koncie 141 niezapłaconych mandatów, a mieszkańcy Czadu – 126. Henrich uważa, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest zamknięta mentalność, charakterystyczna dla społeczności opartych o silne więzi rodzinne i klanowe. Mentalność taka buduje co prawda bliską i współpracującą ze sobą grupę, ale współpraca ta nie wychodzi poza nią. Tacy ludzie mniej przejmują się obcymi, innymi, ludźmi, których nie znają, wyjaśnia uczony.
      Oczywiście Zachód nie jest jednorodny pod względem intensywności więzi rodzinnych. Naukowcy przeanalizowali dane z 92 włoskich prowincji dotyczące małżeństw pomiędzy kuzynami. Dane takie udostępnił im Kościół, do którego wpływają wnioski o udzielenie dyspensy i zezwolenie na takie małżeństwa. Analiza wykazała, że w tych prowincjach, w których odsetek małżeństw pomiędzy kuzynami jest wyższy ludzie częściej pożyczają pieniądze od rodziny i znajomych, a nie od banków, częściej płacą gotówką i częściej trzymają swoje oszczędności w gotówce, a nie w bankach, papierach wartościowych czy innych instrumentach finansowych. Rzadziej oddają też bezpłatnie krew.
      W ramach badań stworzono też bazę danych długości wpływu Kościoła zachodniego na każdy kraj na świecie oraz na 440 regionów w Europie. Uczeni przetestowali swoją hipotezę na trzech poziomach: globalnym czyli biorąc pod uwagę całe państwa; regionalnym, wewnątrz państw Europy oraz indywidualnym, na poziomie dorosłych dzieci imigrantów mieszkających w Europie, którzy pochodzili z krajów o różnej długości wpływu Kościoła.
      Henrich przypomina przy tym, że Kościół miał obsesję na punkcie małżeństw krewnych. Wiele nieszczęść, jak epidemie, tłumaczono m.in. zawieraniem małżeństw i uprawianiem seksu przez krewnych. Jak zauważa profesor ekonomii Jonathan Schulz z George Mason University, zakaz małżeństw pomiędzy krewnymi mógł pomagać też w zdobywaniu nowych wyznawców. Łatwiej jest nawrócić ludzi, jeśli usunie się ich stare bóstwa. A sposobem na ich usunięcie jest usunięcie tego, co stanowi podstawę ich istnienia czyli rodzinę zorganizowaną według pokrewieństw, łączoną przez wspólnych przodków.
      Społeczeństwa Zachodu i ich kulturalni spadkobiercy z Ameryki Północnej i Australii są od dawna uważane za wyjątkowe na tle innych społeczności pod względem niezależności myślenia i innych cech, takich jak gotowość do zaufania obcym.
      Powyższa praca jest pierwszą, która w sposób systematyczny i zorganizowany łączy współczesne cechy psychologiczne z wpływem Kościoła. To naprawdę nowatorskie i prawdziwie interdyscyplinarne badania. Jeśli byśmy przeprowadzili ankietę wśród antropologów, psychologów kultury i psychologów ewolucyjnych i zapytali ich, co było przyczyną pojawienia się indywidualistycznej kultury Zachodu, uzyskalibyśmy całą gamę odpowiedzi. Niewielu z nich uznałoby, że przyczyną jest Kościół czy zatomizowana rodzina, mówi profesor Thomas Talhelm z University of Chicago, który nie był zaangażowany w opisywane badania.

      « powrót do artykułu
    • By KopalniaWiedzy.pl
      Jak Kościół katolicki odnosi się do teorii ewolucji Darwina? Od czasu otwarcia archiwów Świętego Oficjum w 1997 roku możliwe stało się poznanie tego zagadnienia w sposób obiektywny i całościowy.
      „Kościół a ewolucja” ukazuje jasny i kompletny obraz kontrowersji wokół teorii Darwina w teologii katolickiej i w świecie nauk przyrodniczych. Wyjaśnia m.in. czym jest teoria inteligentnego projektu, czym teistyczny ewolucjonizm, a czym kreacjonizm. Pomimo tego, że napisana jest jako praca naukowa utrzymana została w lekkim i przystępnym stylu.
      Czytając ją, prześledzisz debaty dziewiętnastowiecznych teologów i wypowiedzi współczesnych papieży. Dowiesz się, co na temat ewolucji mówi kard. Ch. Schönborn oraz dlaczego jego stanowisko skrytykował bp J. Życiński. Książka Michała Chaberka skierowane jest do wszystkich odważnych ludzi, którzy nie boją się myśleć.
      Ze strony wydawnictwa można pobrać plik ze spisem treści [PDF] oraz fragmentem książki [PDF].
      O autorze:
      Michał Chaberek – dominikanin, (ur. w 1980 r. w Gdańsku) – studiował zarządzanie na Uniwersytecie Gdańskim oraz teologię w Kolegium Dominikanów w Warszawie i Krakowie. W 2007 roku przyjął święcenia kapłańskie. Trzy lata pracował w Lublinie, pełniąc posługę duszpasterza akademickiego, katechety i rekolekcjonisty. W 2011 obronił doktorat z teologii fundamentalnej na UKSW. W tym samym roku uczestniczył w elitarnym seminarium naukowym organizowanym przez Discovery Institute w Seattle. Interesuje się teorią inteligentnego projektu, historią teologii i nauczaniem św. Tomasza z Akwinu. Mieszka w Warszawie.
  • Recently Browsing   0 members

    No registered users viewing this page.

×
×
  • Create New...