Znajdź zawartość

Jak pozyskać najwięcej przeciwutleniacza luteiny ze szpinaku? Spożywać go w postaci soku bądź koktajlu. W ciemnozielonych warzywach liściastych występują spore ilości luteiny. Chcąc zmaksymalizować zawartość przeciwutleniacza w finalnym produkcie, naukowcy z Uniwersytetu w Linköping porównywali różne sposoby przygotowywania szpinaku. Wcześniej Szwedzi wykazali, że luteina może zmniejszyć stan zapalny u pacjentów z chorobą wieńcową. Zademonstrowali również, że luteina jest magazynowana w komórkach odpornościowych, co oznacza, że da się utworzyć jej rezerwę w organizmie. Do najnowszego studium wybrano właśnie szpinak, bo jest on często wybieranym warzywem. Unikatową cechą naszego studium jest ocena metod często wykorzystywanych podczas gotowania w domu. Porównaliśmy kilka temperatur i czasów podgrzewania. Analizowaliśmy też metody przygotowania, w ramach których szpinak jest spożywany na zimno, np. w sałatkach czy smoothie - opowiada prof. Lena Jonasson. Autorzy publikacji z pisma Food Chemistry kupili szpinak w supermarkecie. Następnie poddawali go m.in. smażeniu, parowaniu czy zwykłemu gotowaniu przez maksymalnie 90 minut. Poziom luteiny był mierzony w kilku momentach. Tak jak się można było spodziewać, im dłużej szpinak gotowano, tym mniej luteiny w nim pozostawało. Metoda obróbki także miała znaczenie. Kiedy warzywo smażono w wysokiej temperaturze, po zaledwie 2 minutach duża część przeciwutleniacza ulegała degradacji. Odgrzewanie potrawy w mikrofalówce częściowo kompensowało utratę luteiny w czasie gotowania; gdy struktura rośliny jest dalej rozkładana przez mikrofalówkę, ze szpinaku uwalnia się bowiem więcej luteiny. Najlepiej w ogóle nie podgrzewać szpinaku. Jeszcze lepiej zrobić koktajl i dodać tłuszcz w postaci nabiału, np. śmietanki, mleka czy jogurtu. Gdy szpinak jest pocięty na drobne kawałki, z liści uwalnia się więcej luteiny, a tłuszcz zwiększa rozpuszczalność przeciwutleniacza w cieczy - podsumowuje dr Rosanna Chung, główna autorka artykułu. « powrót do artykułu

Regularne spożywanie dań z rukwią wodną zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór. Zgodnie z badaniami naukowców z University of Ulster, warzywo to obniża liczbę uszkodzeń DNA w białych krwinkach, które uznaje się za ważny czynnik kancerogenny. Rukiew zwiększa poziom korzystnych substancji i eliminuje związki niezdrowe. Warto wspomnieć, że jest to roślina zawierająca wiele witamin (szczególnie dużo witaminy C) i sporo wapnia (70 mg/100 g). Wyciąg z niej, nazywany glikonasturcyną, podaje się przy awitaminozie. Pochodzi z Europy (polskich Karpat, Sudetów oraz Alp). Jest popularnym warzywem w Normandii. Ponoć szczególnie upodobał ją sobie Napoleon. Badania ulsterczyków sfinansowało Stowarzyszenie Rukwi Wodnej (Watercress Alliance), a ich wyniki opublikowano na łamach pisma American Journal of Clinical Nutrition. W czasie trwania eksperymentu 60 zdrowych wolontariuszy, w tym 30 palaczy, przez 8 tygodni codziennie jadło 85 gramów świeżego warzywa. Naukowcy przebadali ich przed i po wprowadzeniu zmian w diecie. Okazało się, że liczba uszkodzeń odnotowywanych w DNA białych krwinek spadła o 22,9%. Dodatkowo potrafiły się one lepiej chronić przed działaniem wolnych rodników. Kiedy wystawiano je na działanie nadtlenku wodoru (który wytwarza dużo wolnych rodników), liczba uszkodzeń była o 9,4% mniejsza od spodziewanej. We krwi wzrosły stężenia takich związków o działaniu przeciwutleniającym, jak luteina czy beta-karoten. Poziom potencjalnie niebezpiecznych dla zdrowia trójglicerydów zmalał średnio o 10%. Bardziej spektakularne efekty wdrożenia nowej diety zaobserwowano u palaczy, którzy na początku studium mieli dużo niższy niż niepalący poziom antyoksydantów. Wcześniejsze badania wykazały, że jedzenie dużych ilości warzyw kapustowatych, a więc i rukwi wodnej, zmniejsza ryzyko zachorowania na szereg nowotworów. W jednym ze studiów nad rakiem okrężnicy wykazano, iż wyciąg z rukwi zmniejsza liczbę uszkodzeń w komórkach, a także pomaga kontrolować ich wzrost i przemieszczanie się. Profesor Ian Rowland podkreśla, że badania ulsterczyków wykazały jedną ważną rzecz: można zapobiegać nowotworom, jedząc konkretne (i łatwo dostępne) warzywo. Nie jest to zjawisko obserwowane jedynie w laboratorium po zastosowaniu ekstraktu roślinnego. Uszkodzenia DNA białych krwinek to wskaźnik podatności całego organizmu na nowotwór. Wyniki potwierdzają teorię, że jedzenie rukwi jest związane ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia raka w różnych częściach ciała.

Według najnowszych wyników badań, żółte i zielone warzywa mogą chronić nasz wzrok w starszym wieku. Zwiększone spożycie warzyw zawierających luteinę i zeaksantynę wydaje się zmniejszać ryzyko związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) w grupie kobiet w wieku 50-79 lat. Oba związki należą do grupy karotenoidów (związków nadających warzywom ich barwę) i są doskonałymi przeciwutleniaczami. Znajdują się one m.in. w kukurydzy, kabaczku, brokułach oraz groszku. Żółtko jest nieroślinnym źródłem tych substancji. AMD pojawia się wtedy, gdy komórki plamki żółtej (części siatkówki odpowiedzialnej za widzenie centralne) ulegają w miarę upływu czasu degeneracji. Związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku wśród starszych osób żyjących w krajach rozwiniętych. Nie ma lekarstwa na tę przypadłość, lecz wcześniejsze badania wykazały, że luteina i zeaksantyna mogą pomóc zwalczyć AMD, absorbując uszkadzające niebieskie promieniowanie, zapobiegając "atakom" wolnych rodników oraz wzmacniając ściany komórek oka. W najnowszym badaniu naukowcy zwerbowali starsze kobiety, które dostarczały swojemu organizmowi albo dużo luteiny i zeaksantyny, albo bardzo mało. Przyjmowanie przez 15 lat zwiększonych dawek tych karotenoidów wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem średnio zaawansowanego AMD u kobiet poniżej 75. roku życia. Szczegółowe wyniki opublikowano w Archives of Ophthalmology.

Wyniki dwóch badań dostarczają kolejnych powodów do tego, by jeść ryby. Zawarte w nich związki zapobiegają związanemu z wiekiem zwyrodnieniu plamki żółtej, a jest to główna przyczyna ślepoty wśród starszych osób. Od dość dawna wiadomo, że kwasy omega-3, występujące m.in. w mięsie łososia, pomagają utrzymać serce i mózg w dobrym zdrowiu. Od teraz trzeba zapamiętać, iż miłośnicy ryb chronią również swój wzrok (Archives of Ophthalmology). Omawiane badania nie stanowią same w sobie mocnego dowodu naukowego, ale potwierdzają wyniki wcześniejszych studiów, łączących spożywanie ryb z zapobieganiem degeneracji plamki żółtej. Badanie 681 starszych Amerykanów (tylko panów) wykazało, że ci, którzy dwa razy w tygodniu jedli ryby, obniżali ryzyko zaniku plamki żółtej o 36%. W innym przez 5 lat obserwowano stan zdrowia 2335 Australijczyków (zarówno kobiet, jak i mężczyzn). Okazało się, że ci, którzy przynajmniej raz w tygodniu jedli ryby, o 40% rzadziej zapadali na omawianą chorobę oczu. Studium amerykańskie wykazało w dodatku, iż palacze niemal podwajają ryzyko wystąpienia zaniku plamki żółtej, w porównaniu do osób, które nigdy nie paliły. Zanik plamki żółtej początkowo objawia się zamazaniem obrazu w środku pola widzenia. Choroba postępuje aż do całkowitej utraty wzroku. Proces może przebiegać wolno lub szybko. Sześciu na ośmiu ludzi w wieku 75 lat i starszych cierpi na zaawansowaną postać zaniku plamki żółtej. Długość życia się zwiększa, dlatego częstość występowania związanego z wiekiem zaniku plamki żółtej również będzie wzrastać — zauważa nadzorująca badania amerykańskie dr Johanna Seddon z Massachusetts Eye and Ear Infirmary w Bostonie. Właściwe zbilansowanie niezbędnych kwasów tłuszczowych jest kluczowe dla zapobiegania chorobom oczu — twierdzi Seddon. Człowiek, który je nie tylko kwasy omega-3, ale też, w mniejszych ilościach, kwasy omega-6 (znajdujące się np. w warzywach), postępuje najlepiej. Oba badania efektów spożywania ryb były oparte na doniesieniach uczestników dot. diety. Były to badania obserwacyjne zachowania i stanu zdrowia wolontariuszy. Naukowcy wzięli pod uwagę także inne czynniki, które mogły wpłynąć na uzyskane wyniki (osoby te np. nie tylko jedzą ryby, ale mają inne zdrowe przyzwyczajenia obniżające ryzyko zachorowania). Silniejsze dowody pojawią się w ciągu najbliższych 5-6 lat, kiedy zakończą się duże badania nad wpływem olejów rybnych i luteiny na zanik plamki żółtej. Wezmą w nich udział losowo dobrane osoby — zakomunikowała sprawująca nad nimi nadzór dr Emily Chew z National Eye Institute. Wolontariusze zostaną losowo przydzieleni do 1) grupy przyjmującej olej rybny, 2) grupy zażywającej luteinę, 3) grupy łykającej i jedno, i drugie lub 4) placebo. Naukowcy jeszcze nie wiedzą, dlaczego jedzenie ryb chroni oczy. Kwasy omega-3 mogą neutralizować wolne rodniki w oku, zapobiegać tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych, zmniejszać stany zapalne lub działać równocześnie na te trzy sposoby — dywaguje Chew. Jeśli ktoś nie lubi ryb, może je zastąpić odpowiednimi suplementami.