Search the Community

Gdy 6-letni Imri Elya i jego rodzina wybrali się na wycieczkę do Tel Gama (Tel Jemmeh) niedaleko granicy ze Strefą Gazy, nie spodziewali się, że znajdą skarb. Tymczasem w czasie przechadzki uwagę dziecka zwrócił niewielki – 2,8 x 2,8 cm – płaski przedmiot, który okazał się jedynym w swoim rodzaju przedstawieniem upokorzonego kananejskiego więźnia i prowadzącego go strażnika. Zabytek liczy sobie około 3,500 lat, a scena została odciśnięta w glinie za pomocą pieczęci. Zachowały się nawet odciski palców artysty. Archeolog Saar Gano z Izraelskiej Służby Starożytności mówi, że znaleziony przez Imriego przedmiot to prawdopodobnie odpowiednik naszego medalu. Jako że do jego wykonania użyto pieczęci, można przypuszczać, iż powstało wiele takich medali. Niewykluczone, że były one prezentowane np. na pasie lub lub meblach. Właściciel mógł więc chwalić się swoją kolekcją medali, świadczących o jego osiągnięciach. Ganor uważa, że scena przedstawia dwóch Kananejczyków. Nagi wychudzony więzień ma bardzo mocno związane ramiona z tyłu. Prowadzi go ubrany nieco grubszy strażnik z kręconymi włosami i brodą. Wydaje się, że artysta, który stworzył tę scenę, był pod wpływem podobnych przedstawień sztuki bliskowschodniej. Więzień został przedstawiony w taki sam sposób, jak widzimy w sztuce Egiptu i północnego Synaju. W czasach, z których pochodzi medal, okolice dzisiejszego Tel Gama były areną zaciętych bitew pomiędzy Egiptem a lokalnymi państwami-miastami oraz pomiędzy samymi państwami-miastami. Jakby tego było mało okolicę najeżdżali też nomadowie zwani Habiru. Niektórzy archeolodzy uważają, że Tel Jemmeh to kananejskie miasto Yurza (Yarza). To jedno z miast wymienionych w trzech listach ze zbioru 350 sztuk korespondencji, jaką prowadzili między sobą egipski faraon i kananejscy władcy. Kolekcję listów znaleziono w mieście El-Amarna, które zostało założone w latach 1350-1330 i było stolicą za czasów Echnatona. Yurzę wymieniają też kroniki Totmesa III, gdzie jest ona uznawana za najbardziej na południe wysuniętą część Kanaanu i opisana w zdaniu z Yurzy do końca kraju. Ze względu na okoliczności znalezienia medalu, bardzo trudno jest go datować. Archeolodzy porównali go do bardzo podobnych zabytków z epoki brązu, które zostały znalezione przed 100 laty na Synaju przez jednego z pionierów brytyjskiej archeologi, Glindersa Petrie. Jak zauważa Ganor, scena z medalu ma kilka elementów podobnych do wielu przedstawień z epoki brązu, np. do wyrytej w kości słoniowej inskrypcji z Megiddo. Podobnie przedstawionych więźniów widzimy też na reliefach ze świątyni Abu Simbel z czasów Ramzesa II opowiadających historię nierozstrzygniętej bitwy pod Kadesz pomiędzy Egiptem a Hetytami. Imri Elya otrzymał od władz dyplom dobrego obywatela. « powrót do artykułu