Znajdź zawartość

Współczesny człowiek wykonuje kolejno wiele różnych zadań. Wydawać by się mogło, że wiedząc, iż później czeka go coś naprawdę trudnego, będzie oszczędzał siły przy rozwiązywaniu prostszych problemów. Nic bardziej mylnego (Journal of Consumer Research). Anick Bosmans i Rik Pieters z Uniwersytetu w Tilburgu oraz Hans Baumgartner z Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii przeprowadzili serię 5 eksperymentów. Za każdym razem przekonywali się, że im trudniejsze zadanie czekało badanych w przyszłości, tym pilniej pracowali nad aktualnym (łatwiejszym). Zdrowy rozsądek podpowiadałby, że powinno się raczej oszczędzać siły i energię, nikt się tak jednak nie zachowywał. Kiedy konsumentów poproszono o ocenę nowego napoju gazowanego, sprawdzali więcej danych na witrynie internetowej, jeśli oczekiwali, że potem będą pracować nad jakimś bardziej wymagającym zagadnieniem. Inni potrafili w takich okolicznościach podać więcej sposobów na utratę wagi. Holendersko-amerykański zespół nazwał zaobserwowane zjawisko stanem gotowości umysłu (ang. get ready mindset). Ludzie wydają się przygotowywać mentalnie na nadchodzące zadania, lecz postępując tak, przenoszą zasoby przeznaczone na realizację przyszłych celów na obecne. Psycholodzy stwierdzili, że efekt może być osłabiony, a nawet odwrócony, jeśli ludzie potrafią wykonywać poszczególne zadania niezależnie od siebie lub gdy sytuacja wyraźnie temu sprzyja.

Od lat biolodzy wiedzieli o tym, że owady, np. karaczany, podczas spoczynku wstrzymują oddech. Dotąd nie mieli pojęcia, czemu to robią, okazuje się jednak, że dzięki ograniczeniom oddychania (nieciągłym cyklom wymiany gazowej, ang. discontinuous gas exchange cycles, DGCs) mogą zaoszczędzić wodę. Karaczany są prawdziwymi rekordzistami, ponieważ umieją wstrzymać oddech nawet na 7 minut. W ich przypadku jest to dość proste, ponieważ narząd oddechowy tego rzędu stanowią tchawki. Powietrze dostaje się do nich przez przetchlinki, niewielkie otwory na powierzchni ciała. By przestać oddychać, muszą więc po prostu zamknąć przetchlinki. Naukowcy przetestowali 3 hipotezy wyjaśniające wstrzymywanie oddechu na dłuższy czas. Pierwsza mówi, że owady czynią tak po to, by zwiększyć ilość dwutlenku węgla i móc go łatwiej wydalić, czyli zwiększyć efektywność wymiany gazowej w podziemnym środowisku. Zwolennicy drugiej uważają, że zaprzestanie oddychania zabezpiecza przed wysokimi (toksycznymi) stężeniami tlenu – uszkodzeniem oksydacyjnym. Twórcy trzeciej twierdzą zaś, że dzięki takiemu zachowaniu zwierzęta regulują utratę wody. Jak wyjaśnia dr Craig White, fizjolog z University of Queensland, system tchawek nie tylko dostarcza do komórek tlen, ale i odprowadza wodę. Skoro podczas spoczynku obniża się zapotrzebowanie na tlen, warto zamknąć przetchlinki, żeby zachować H2O. Wcześniejsze analizy porównawcze faworyzowały hipotezę wodną, a tzw. mechaniczne dawały niejednoznaczne wyniki, dlatego Australijczycy jako pierwsi zdecydowali się na manipulowanie cechami środowiska i badanie reakcji aklimatyzacyjnej. Akademicy przez miesiąc monitorowali oddychanie karaczanów szarych (Nauphoeta cinerea). Robili to przy zróżnicowanym stężeniu dwutlenku węgla i tlenu oraz wilgotności, stąd niektóre owady spędziły 4 tygodnie w wysokiej wilgotności, inne w niskiej, a jeszcze inne w stałej, lecz ze zmieniającymi się poziomami CO2/O2. Okazało się, że przy niskiej wilgotności karaluchy wstrzymywały oddech na dłużej. Wniosek? To ich oszczędzające wodę przystosowanie do suchego środowiska.

Brazylijska organizacja ekologiczna SOS Mata Atlântica rozpoczęła nową kampanię reklamową, zachęcającą do oszczędzania wody przez siusianie pod prysznicem. Spot można zobaczyć w niektórych stacjach telewizyjnych. Rzeczniczka SOS Adriana Kfouri tłumaczy, że kampania ma w humorystyczny sposób zachęcić do rzadszego spłukiwania wody w toalecie. Gdyby to robić jeden raz dziennie rzadziej, rocznie udałoby się oszczędzić 4380 l H2O. W reklamie społecznej utrzymanej w konwencji bajki animowanej pojawia się wiele postaci: sportowcy, np. koszykarz, duch, zwierzęta, m.in. żaba, obcy, King Kong, niepełnosprawni na wózku, artyści cyrkowi oraz Indianin. Wszyscy bez wyjątku załatwiają potrzeby fizjologiczne pod prysznicem. Na tle skocznej muzyki opowiada o tym chór dziecięcych głosów. Historia kończy się apelem: "Siusiaj pod prysznicem! Ocal atlantycki las deszczowy!".