Znajdź zawartość

Po licznych skargach niektórzy stambulscy muezini oraz imamowie trafili na lekcje śpiewu. Ich nawoływania (adhany) wcale nie zachęcały bowiem do modlitwy i skupienia, ale przyprawiały wiernych o ból głowy. Jeden z pierwszych uczniów szkoły, imam Mehmet Tas, twierdzi, że już dostrzega postępy. "Teraz jestem o wiele pewniejszy tego, że wykonam wszystkie pięć nawoływań do modlitwy we właściwym tempie". Programem naprawczym zajął się Mustafa Cagrici, miejscowy urzędnik ds. religijnych, który chce mieć pewność, że z 3 tys. meczetów unosi się naprawdę ładny śpiew. Niestety, z niewiadomych powodów ci imamowie byli stale wynajmowani, choć ich głosy wcale nie brzmiały dobrze: oni po prostu nie umieli śpiewać! Robimy wszystko, co w naszej mocy, by pomóc muzycznie naszym imamom i muezinom. Cagrici zaznacza, że liczba skarg zmalała z kilkuset do kilkudziesięciu miesięcznie. Mimo wspólnych wysiłków wielu osób niektórych pupili nie da niczego nauczyć, dlatego ich meczety podłącza się radiowo do centralnej świątyni, gdzie znajduje się imam umiejący śpiewać. Śpiewu na rocznym kursie naucza Seyfettin Tomakin.

Ciągłe nawoływanie do aktywności może mieć niezamierzone konsekwencje. Badacze z University of Illinois sądzą, że prowadzi to do niekontrolowanego zachowania. Niewykluczone, że przyczynia się też w pewnym stopniu do rozwoju nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) oraz zaburzenia maniakalno-depresyjnego (Journal of Personality and Social Psychology). W serii eksperymentów ochotnikom prezentowano na wstępie serię słów wskazujących na działanie (np. iść, motywacja) bądź bezczynność (m.in. zatrzymywać się, odpoczynek). Jak zauważa profesor Dolores Albarracín, w ramach wcześniejszych badań wykazano bezpośredni związek między znaczeniem prezentowanego słowa a obserwowanym zachowaniem. To dlatego osoby zaprogramowane na odczuwanie głodu więcej jadły. W omawianym studium związek między znaczeniem a wyborem konkretnej czynności był raczej słaby, zaobserwowano jednak ogólny wzrost aktywności. Po zetknięciu wolontariuszy z listami wyrazów następowała właściwa część eksperymentu. Badani mieli wykonywać różne zadania, np. pisać lub jeść. Psycholodzy mierzyli intensywność danego zachowania. W dwóch wersjach eksperymentu mogli oni zrezygnować z robienia czegokolwiek i odpoczywać. Okazało się, że osoby zaprogramowane słowami oznaczającymi działanie częściej wybierały zadania związane z aktywnością. Co więcej, ten sam bodziec uruchamiał różne czynności, a wybór konkretnej zależał od okoliczności. Gdy eksperyment powtórzono w laboratorium, w jednym kontekście bodziec wspomagał uczenie, w innych zachęcał do pisania albo jedzenia. Co można promować, zachęcając do działania? Można być aktywnym, ćwicząc czy ucząc się, ale potrzebę tę da się również zrealizować podczas szybkiej jazdy lub przyjmowania narkotyków. To niebezpieczeństwa związane z ogólnikowym nawoływaniem do robienia czegoś. Pani profesor uważa więc, że oprócz zdawkowego przesłania trzeba ludziom podawać konkretne wskazówki, w jaki sposób warto być aktywnym. Przestrzega też przed zagospodarowywaniem dzieciom całego dnia.