Znajdź zawartość

Panel ekspertów złożony ze specjalistów z NASA i zewnętrznych instytucji zakończył przegląd założeń misji Lucy, pierwszej misji do planetoid trojańskich. Lucy Critical Design Review trwał od 15 do 18 października. W tym czasie eksperci zostali zapoznani ze wszelkimi szczegółami planowanej misji, w tym z budową pojazdu, jego wyposażeniem, szczegółami budowy, planowanych testów, systemów naziemnych, założeń naukowych misji itp. itd. Przegląd wypadł pomyślnie i eksperci dali zielone światło do kontynuowania misji. Tym samym misja Lucy wkroczyła w etap budowania odpowiedniego sprzętu. To bardzo ekscytujący moment, gdyż wykraczamy poza fazę planowania oraz projektowania i zaczynamy budować pojazd. W końcu staje się on rzeczywistością, mówi Hal Levison z Southwest Research Institute, główny naukowiec misji Lucy. Critical Design Review to ostatni etap planowania i projektowania. Jego celem jest zapewnienie, że wszystko przygotowano jak należy, a misja spełni stawiane przez nią cele, jest wsparta solidną wiedzą naukową, odpowiednimi analizami, dokumentacją i będzie przebiegała bezpieczne. Lusy będzie pierwszą misją do asteroid trojańskich. Zostanie wystrzelona w październiku 2021 rkou i w ciągu 12 lat odwiedzi siedem planetoid, jedną z pasa głównego – znajdującego się pomiędzy Marsem a Jowiszem – i sześć trojańczyków. Asteroidy trojańskie to pozostałości po formowaniu się planet. Są one uformowane w dwóch grupach znajdujących się na orbitach bardzo podobny do orbity Jowisza. Dotychczas nie odwiedził ich żaden wysłany z Ziemi pojazd. Od strony naukowej ze misję Lucy będzie odpowiedzialny Southwest Research Institute (SwRI) w Boulder w stanie Colorado. Pojazd zostanie zbudowany przez Lockheed Martin Space Systems, a zarządzanie całą misją, kwestie inżynieryjne oraz bezpieczeństwa spoczną na barkach specjalistów z Goddard Space Flight Center. Misje przygotowywane w ramach programu Discovery, takie jak Lucy, są stosunkowo tanie. Maksymalny koszt rozwoju każdej z nich określono na 450 milionów dolarów. Celem takich misji jest znalezienie kluczowych odpowiedzi na pytania dotyczące Układu Słonecznego. Są one zarządzane przez głównego badacza, który dobiera sobie zespół naukowców i inżynierów, a ich celem jest przygotowanie misji od początku do końca.   « powrót do artykułu

David Burns z ASA Marshall Space Flight Center opublikował dokument opisujący koncepcję nowatorskiego silnika rakietowego działającego bez paliwa czyli bez wyrzucanej w jednym kierunku masy, która nadaje silnikowi ruch w kierunku przeciwnym. Urządzenie, nazwane przez niego 'silnikiem spiralnym' wykorzystuje zjawisko zmiany masy, do którego dochodzi przy prędkościach bliskich prędkości światła. Część specjalistów, którzy zapoznali się z koncepcją Burnsa, wyraża wątpliwość, czy zaprezentowany przez niego silnik w ogóle może działać, jednak inżynier nie przejmuje się tym zbytnio. Nie mam oporów przed opublikowaniem swojej koncepcji. Jeśli ktoś twierdzi, że to nie może działać, powiem, że mimo to warto się temu przyjrzeć. Żeby zrozumieć, jak ma działać silnik, możemy wyobrazić sobie pudełko, wewnątrz którego znajduje się umieszczony poziomo pręt, a na nim jest pierścień. Jeśli teraz sprężyna popchnie pierścień w jednym kierunku będzie się on ślizgał po pręcie, dotrze do ściany pudełka i się od niej odbije. Pudełko zostanie więc popchnięte i przesunie się nieco. Jednak pierścień podąża teraz w przeciwnym kierunku, dociera do przeciwnej ściany pudełka, od której znowu się odbija. Pudełko przesuwa się, wracając na poprzednią pozycję. W ten sposób pudełko, czyli nasz silnik, będzie bez końca przesuwało się raz w jedną, raz w przeciwną stronę. Jeśli jednak, jak zauważył Burns, pierścień będzie zmieniał masę i będzie ona znacznie większa gdy przesuwa się w jednym kierunku, niż gdy przesuwa się w drugim, wówczas pudełko będzie poruszało się w tym kierunku, w którym masa poruszającego się pierścienia jest większa. Prawa fizyki nie zabraniają zmiany masy. Z prac Einsteina wiemy, że im prędkość poruszającego się obiektu jest bliższa prędkości światła, tym większą ma on masę. Możemy więc zastosować w 'silniku spiralnym' akcelerator cząstek, w którym jony są w jednym kierunku przyspieszane, a w drugim spowalniane. Taki akcelerator miałby kształt helisy. Taki akcelerator musiałby mieć długość około 200 metrów i 12 metrów średnicy. Potrzebowałby też 165 megawatów do wygenerowania siły ciągu rzędu zaledwie 1 niutona. Biorąc to pod uwagę, silni mógłby osiągnąć znaczącą prędkość jedynie w środowisku, w którym nie występują opory. Jeśli będzie miał wystarczającą ilość czasu i mocy to może rozpędzić się do 99% prędkości światła, stwierdził Burns. Silniki bez paliwa nie są nowym pomysłem. Już pod koniec lat 70. amerykański wynalazca Robert Cook opatentował silnik, który miał zamieniać siłę odśrodkową w ruch liniowy. Z kolei na początku bieżącego wieku Brytyjczyk Roger Shawyer wysunął głośną koncepcję „niemożliwego” relatywistycznego silnika elektromagnetycznego EM Drive. Żadna koncepcji silnika bez paliwa dotychczas się nie sprawdziła. Fizycy zwracają uwagę, ze takie silniki łamią zasadę zachowania pędu. Martin Tajmar z Drezdeńskiego Uniwersytetu Technologicznego, który prowadził testy EM Drive uważa, że 'silnik spiralny' nie zadziała. Żaden z inercyjnych systemów napędowych, o ile mi wiadomo, nie działał w środowisku wolnym od oporów", mówi. Co prawda propozycja Burnsa wykorzystuje teorię względności, co nieco komplikuje analizę, jednak, jak stwierdza Tajmar "zawsze jest akcja i reakcja. Burns, który pracował na swoją koncepcją prywatnie, niezależnie od pracy w NASA, zauważa, że taki silnik byłby całkowicie nieefektywny. Jednak widzi możliwości pozyskania dodatkowej energii z promieniowania cieplnego i synchrotronowego emitowanego przez akcelerator. Ponadto uważa, że udałoby się zachować pęd w spinie przyspieszanych jonów. Wiem, że istnieje ryzyko, iż mój pomysł zostanie odesłany tam, gdzie jest EM Drive i zimna fuzja. Jednak trzeba być gotowym na to, że ktoś nas zawstydzi. Bardzo trudno jest wynaleźć coś całkowicie nowego, co będzie działało, dodaje. « powrót do artykułu

Biuro Inspektora Generalnego NASA prowadzi śledztwo w sprawie... pierwszego domniemanego przestępstwa popełnionego w przestrzeni kosmicznej. Summer Worden żona astronautki Anne McClain oskarżyła ją, że podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zaglądała ona na konto bankowe Worden. Obie panie wzięły ślub w 2014 roku, a od roku 2018 są w separacji i toczą spór m.in. o opiekę nad synem Worden. McClain przyznaje, że zaglądała na konto, ale tylko po to, by upewnić się, że są na nim wystarczające środki na opiekę nad dzieckiem. Zresztą, jak mówi, wielokrotnie korzystając z tego samego hasła, sprawdzała stan konta będąc na Ziemi. Worden mówi, że nabrała podejrzeń, gdy zauważyła, iż McClain zna szczegóły na temat jej wydatków. Poprosiła wówczas bank o dane na temat komputerów, z których logowano się do konta i odkryła, że właścicielem jednego z nich jest NASA. Złożyła więc zawiadomienie do Federalnej Komisji Handlu, donosząc o nieupoważnionym dostępie do prywatnych informacji finansowych oraz kradzieży tożsamości. McClain nie zgadza się z tymi zarzutami. Na podstawie International Space Station Intergovernmental Agreement, traktatu podpisanego w styczniu 1998 roku przez 15 państw zaangażowanych w budowę Stacji, ustalono, że każdy partner utrzymuje jurysdykcję i kontrolę nad należącymi doń elementami stacji oraz personelem odpowiedniej narodowości. Jeśli zatem pani McClain, która jest obywatelką USA, popełniła przestępstwo wykorzystując do tego celu komputer należący do NASA, to będzie za nie sądzona przez amerykański wymiar sprawiedliwości. Sprawę ułatwia tutaj fakt, że również i domniemana ofiara jest obywatelką USA. Co jednak, gdyby astronauta jednego kraju popełnił przestępstwo wobec obywatela innego kraju lub celowo uszkodzi element stacji należący do innego kraju? Również i taką sytuację przewidziano we wspomnianym traktacie. Stanowi on, że przestępca będzie podlegał jurysdykcji kraju, którego jest obywatelem. Jednak w takim przypadku najpierw odbywają się konsultacje pomiędzy oboma krajami – krajem sprawcy i krajem poszkodowanym. Następnie w ciągu 90 dni od tych konsultacji kraj poszkodowany ma prawo postawić zarzuty na gruncie własnego prawa sprawcy przestępstwa o ile albo zgodzi się na to kraj sprawcy, albo też kraj sprawcy nie da krajowi poszkodowanemu gwarancji, iż złoży do własnych odpowiednich organów dokumenty pozwalające na ściganie sprawcy. Sprawa przestępstw popełnionych na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej jest więc uregulowana odpowiednią umową międzynarodową. Znacznie trudniejsze mogą okazać się tego typu sprawy w momencie rozwoju turystyki kosmicznej. W tej chwili nie wiadomo, czyjej jurysdykcji powinien podlegać np. australijski turysta, który na pokładzie amerykańskiego pojazdu kosmicznego popełni przestępstwo przeciwko turyście japońskiemu. Niewykluczone, że w takim wypadku przestępca sądzony byłby na gruncie prawa państwa, pod którego jurysdykcją znajduje się pojazd kosmiczny. Jednak sprawy mogłyby się skomplikować, gdyby kraj sprawcy lub poszkodowanego oświadczył, że chce prowadzić proces. « powrót do artykułu

Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zainstalowano drugi dok dla prywatnych pojazdów kosmicznych. Dotychczas na stacji istniał jeden International Docking Adapter (IDA) przystosowano do takich pojazdów. Teraz, dzięki zainstalowaniu IDA-3, można będzie jednocześnie obsłużyć dwa pojazdy SpaceX czy Boeinga. Zainstalowanie doku był naprawdę potrzebne, mówi Kirk Shireman, jeden z menedżerów odpowiedzialnych za Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jeśli mamy na pokładzie czterech astronautów i jeden port dokujący, to wszyscy muszą czekać w kolejce, upchnąć się w pojeździe i odłączyć od ISS zanim następny pojazd będzie mógł zacumować. Nowy dok został zainstalowany przez Nicka Hague'a i Drew Morgana podczas 6,5-godzinnego spaceru kosmicznego. Expedition 60 to pierwsza misja obu astronautów. Dla Hague'a był to 3. spacer kosmiczny, a dla Morgana 1. Prace rozpoczęły się od umieszczenia przenośnej kamery bezprzewodowej w miejscu ich prowadzenia, dzięki czemu centrum kontroli mogło obserwować ich przebieg. Astronauci przeciągnęli kable zapewniające przesyłanie energii oraz danych, a także zainstalowali adapter do kontroli ciśnienia, łączący dok z resztą stacji. Rzecznik prasowy NASA, Gary Jordan, powiedział, że część prac związanych z okablowaniem wykonano już w roku 2016 podczas spacerów kosmicznych w ramach Expedition 46 i 48. Po zainstalowaniu kabli Morgan i Hague umocowali reflektory, które będą służyły pomocą przy dokowaniu. Prace przebiegły nadspodziewanie łatwo i ukończono je szybciej, niż zakładano. Centrum kontroli obawiało się, że kable, które przez kilka lat znajdowały się poza stacją, będą sztywne i „zapamiętały” swój kształt. Okazało się jednak, że łatwo je rozwinąć i astronauci nie napotkali na żadne przeszkody. Pierwszy International Docking Adapter (IDA-1) został wystrzelony w 2015 roku na pokładzie rakiety SpaceX. Rakieta eksplodowała wkrótce po starcie. IDA-2 poleciał na ISS w lipcu 2016 roku, a w sierpniu został zainstalowany. Pierwsze dokowanie przeprowadzono w marcu 2019 roku, gdy przyłączył się do niego Crew Dragon. « powrót do artykułu

Misja Dragonfly będzie kolejną – czwartą – jaką NASA przygotuje w ramach programu New Frontiers. Koncepcja badań Tytana, największego księżyca Saturna, wygrała więc w propozycją przywiezienia próbek komety 67P/Churyumov-Gerasimenko. Misja, którą kieruje Elizabeth Turtle z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, wystartuje w 2026 roku. Będzie ona odmienna od innych przedsięwzięć związanych z robotyczną eksploracją Układu Słonecznego. Tytan jest inny niż jakiekolwiek miejsce w Układzie Słonecznym, więc i Dragonfly będzie inną misją, powiedział Thomas Zurbuchen, wiceadministrator NASA ds. badań naukowych. Tytan otoczony jest przez atmosferę składającą się głównie z azotu. Jest on większy od Merkurego, a naukowcy przypuszczają, że pod zamarzniętą skorupą znajduje się ocean. Księżyc był badany przez sondę Cassini, która w 2005 roku umieściła w atmosferze Tytana próbnik Huygens. Na powierzchni Tytana znajdują się skały, wyżyny i pustynie. Są one jednak zbudowane z lodu, a rzeki i oceany to płynny metan. Zarejestrowano tam też obecność molekuł organicznych. To niezwykle interesujące miejsce. Tytan może być kolebką dla jakiegoś rodzaju życia. Niezależnie od tego, czy życie się tam pojawiło, czy też nie, węglowodorowe rzeki i jeziora Tytana oraz węglowodorowy śnieg, czynią go jednym z najbardziej fascynujących obiektów w Układzie Słonecznym, mówi Lindy Elkins-Tanton z Arizona State University i główna badaczka misji Psyche. Jako, że Tytan jest tak zróżnicowany, umieszczenie próbnika w jednym miejscu nie da nam zbyt wielu informacji na temat procesów chemicznych zachodzących na księżycu. Stąd też pomysł misji Dragonfly – śmigłowca, który będzie latał nad Tytanem i pobierał próbki. Dragonfly będzie składał się z czterech ramion, z których każde zostanie wyposażone w dwa śmigła, jedno u dołu, drugie u góry. Dzięki gęstej atmosferze i słabej grawitacji 300-kilogramowy śmigłowiec wielkości samolotu, zasilany generatorem radioizotopowym, będzie mógł podróżować nad Tytanem pobierając co 16 ziemskich dni próbki i zużywając przy tym 38-krotnie mniej energii niż na Ziemi. Dragonfly przybędzie na Tytana w 2034 roku. W tym czasie na półkuli północnej będzie panowała długotrwała zima. Okolice bieguna północnego to miejsce występowania interesujących naukowców mórz metanowych. Jednak Dragonfly nie będzie mógł tam lądować ani komunikować się z Ziemią. Dlatego pojazd zajmie się badaniem okolic równika. Znajdujące się tam wielkie pustynie zawierają prawdopodobnie materiał opadający z całego księżyca. Dragonfly skupi się na poszukiwaniu kraterów uderzeniowych i wulkanów lodowych. Misja podstawowa Dragonfly potrwa 3 lata. W tym czasie pojazd przebędzie 175 kilometrów, a każdy z lotów będzie miał długość do 8 km. W końcu śmigłowiec dotrze do krateru Selk, który jest jego głównym celem. To 80-kilometrowy krater uderzeniowy. Dragonfly nie zostanie wyposażony w robotyczne ramię. Badania będzie prowadził emitując promieniowanie gamma, dzięki któremu rozróżni różne typy gruntu. Zostanie też wyposażony w wiertło, za pomocą którego pobierze próbki. Te trafią do tuby próżniowej, a stamtąd do spektrometru mas, który przeanalizuje ich skład. Taki system badań najbardziej niepokoił NASA. Obawiano się, że bogata w węglowodory atmosfera Tytana doprowadzi do jego zatkania. Potrzeba było dwóch lat badań, testowania nowych materiałów i architektury systemu, by rozwiać te wątpliwości. Dragonfly nie skupi się jedynie na powierzchni Tytana. Będzie też badał wnętrze księżyca i jego atmosferę. Podczas lotu będzie zbierał próbki atmosfery, a dzięki sejsmometrowi zarejestruje wibracje powodowane przez interakcje Tytana z Saturnem oraz wpływ grawitacji planety na uwięziony pod lodem ocean. Jeśli śmigłowiec nie ulegnie awarii, to nie można wykluczyć, że jego misja zostanie przedłużona. Zasilania wystarczy mu bowiem na 8 lat, a – jak pamiętamy z dotychczasowych misji – NASA często, gdy ma taką możliwość, wydłuża misje poza ich program podstawowy i próbuje osiągnąć dodatkowe cele Całkowity koszt misji zamknie się w kwocie 1 miliarda dolarów. Dragonfly – czyli New Frontiers 4 – to kolejne po New Horizons (misja do Plutona i obiektu 2014 MU69 w Pasie Kuipera), Juno (misja do Jowisza) i OSIRIS-REx (misja do asteroidy Bennu) – przedsięwzięcie w ramach programu New Frontiers. Jak poinformował Thomas Zurbuchen, w roku 2021 lub 2022 NASA rozpocznie przyjmowanie propozycji dla misji New Frontiers 5.   « powrót do artykułu

Łazik Curiosity odkrył na Marsie niezwykle dużo metanu, aż 21 ppb (części na miliard). Takie wyniki dały badania za pomocą laserowego spektrometru. To niezwykle ekscytujące odkrycie, gdyż na Ziemi źródłem metanu są mikroorganizmy, jednak warto pamiętać, że gaz ten może również pochodzić z interakcji pomiędzy wodą a skałami. Metan wykrywano już na Marsie wcześniej, wiemy, że jego ilość dość znacznie się waha, jednak dotychczas maksymalny wykrywany poziom wynosił około 12 ppb. Curiosity nie posiada, niestety, instrumentów, które pozwoliłyby jednoznacznie określić źródło metanu, ani stwierdzić, czy pochodzi on z Krateru Gale, w którym znajduje się łazik, czy też z innego miejsca planety. Nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy metan ten jest pochodzenia biologicznego, czy geologicznego, ani nawet, czy jest bardzo stary czy też pochodzi ze współczesnych czasów, powiedział Paul Mahaffy, główny naukowiec odpowiedzialny za instrument SAM (Sample Analysis at Mars). Naukowcy pracujący przy Curiosity potrzebują czasu, by móc powiedzieć coś więcej o niedawno odkrytym metanie. Muszą też połączyć swoje dane z danymi z Trace Gas Orbiter. To europejski satelita, który od ponad roku krąży po orbicie Marsa i dotychczas nie odkrył śladów metanu. Dopiero połączenie tych danych może pozwolić na określenie źródła metanu w atmosferze Marsa i być może zostanie rozwiązana zagadka na temat tak znaczących różnic pomiędzy obserwacjami dokonywanymi przez Curiosity a Trace Gas Orbiter. « powrót do artykułu

Niewidome dzieci ze Szkoły Hellen Keller z Santiago w Chile mogły dzięki specjalnemu narzędziu i książce zapisanej alfabetem Braille'a przeżyć doświadczenie przypominające całkowite zaćmienie Słońca. Udało się to dzięki współpracy NASA, Chilijskiej Agencji Kosmicznej i Aeronautycznej, Edinboro University, Uniwersytetu Diego Portalesa i Gigantycznego Teleskopu Magellana. Drugiego lipca zaćmienie Słońca będzie można oglądać na terenie Ameryki Południowej. W północnym Chile, które ma być jednym z najlepszych rejonów do obserwacji, zgromadzą się tysiące turystów i naukowców. Podczas wtorkowego wydarzenia dzieci wykorzystywały specjalne słuchawki i narzędzie LightSound, które pozwala oddać zmienność natężenia światła w czasie zaćmienia za pomocą dźwięku. Uczniowie czytali też książkę pt. "Open your senses to eclipses: South America" i dzięki pomocom sensorycznym mogli poznawać Układ Słoneczny. Możność wyjaśnienia podstawowych pojęć z zakresu astronomii, zaćmienia to coś, czym zdecydowanie powinniśmy się nadal zajmować - podkreśla Miguel Roth, astronom z Gigantycznego Teleskopu Magellana. Jak obiecuje María Ximena Rivas z SENADIS (odpowiednika polskiego PFRON-u), książki zapisane alfabetem Braille'a i zestawy LightSound trafią też do dzieci spoza stolicy. « powrót do artykułu

NASA ujawniła szczegóły programu Artemis (Artemida), w ramach którego człowiek ma wrócić na Księżyc. Nazwa programu wyraźnie nawiązuje do misji Apollo, w ramach którego ludzie po raz pierwszy stanęli na Srebrnym Globie. Artemida była siostrą Apollina. Jeszcze przed końcem bieżącego miesiąca NASA podpisze pierwszy kontrakt na dostawę sprzętu na Księżyc. Jeśli lądowniki księżycowe, rozwijane przez prywatne firmy, będą gotowe, to pierwszy ładunek sprzętu dla programu Artemis trafi na powierzchnię Księżyca jeszcze w bieżącym roku. W przyszłym roku ma odbyć się misja Artemis 1. Będzie to pierwszy wspólny start SLS (Space Launch System) i kapsuły Orion. Będzie to bezzałogowy próbny lot testowy. W jego ramach zostaną też wyniesione satelity typu CubeSat, które będą prowadziły eksperymenty naukowe i testy technologii. Na rok 2022 przewidziano Artemis 2 – pierwszy załogowy test Oriona i SLS. Po raz pierwszy od 50 lat ludzie polecą poza orbitę Księżyca. W tym samym roku ma zostać wystrzelony pierwszy element stacji Lunar Gateway. Wczoraj NASA poinformowała, że za stworzenie modułu odpowiedzialnego za zapewnienie energii, napędu oraz komunikacji będzie odpowiedzialna firma Maxar Technologies. Lunar Gateway to niewielka stacja kosmiczna, która zostanie umieszczona na orbicie Księżyca. Będzie ona spełniała rolę huba komunikacyjnego, laboratorium naukowego, tymczasowego miejsca zamieszkania oraz miejsca przechowywania łazików i innych robotów. Kolejnym elementem misji Artemis będzie umieszczenie w 2023 roku na Księżycu łazika. Jego zadaniem będzie lepsze zbadanie i zrozumienie pyłu księżycowego oraz zbadanie lodu pod kątem wykorzystania go do produkcji paliwa, tlenu i wody pitnej. W tym samym 2023 roku na orbitę Srebrnego Globu trafi drugi element stacji Gateway. Będzie to niewielki moduł mieszkalny. Pierwsi astronauci, którzy trafią na stację, przejdą z kapsuły Orion do tego modułu i tam przygotują się do lądowania na Biegunie Południowym Księżyca. W roku 2024 odbędzie się kilka misji, w ramach których w przestrzeń kosmiczną trafią poszczególne elementy Human Landing System. Zostaną one złożone na orbicie i zadokowane do Gateway. W tym samym roku odbędzie się załogowa misja Artemis 3. Astronauci, korzystając z SLS i Oriona, polecą na orbitę Księżyca i zadokują do stacji Gateway. Załoga sprawdzi stację oraz Human Landing System, a następnie uda się na Księżyc. Będzie to pierwsze od ponad 50 lat lądowanie człowieka na Księżycu. W latach 2025–2028 każdego roku będzie odbywała się kolejna misja załogowa. Astronauci biorący udział w Artemis 4 – Artemis 7 będą pracowali zarówno na stacji Gateway jak i na powierzchni satelity Ziemi. Stacja będzie ciągle rozbudowywana tak, by od roku 2028 możliwa była stała obecność i praca ludzi na stacji i Księżycu. W końcu, w oparciu o możliwości eksploracji Księżyca, w latach 30. ma odbyć się załogowa misja na Marsa. « powrót do artykułu

We wczorajszym numerze Science ukazały się pierwsze wyniki badań Twins Study, jakie NASA prowadziła w latach 2015–2016. Przypomnijmy, że w badaniach brali udział bliźniacy jednojajowi, emerytowany astronauta Scott Kelly i jego brat Mark. Studium odbyło się w ramach projektu Human Research Program. Mark był obserwowany przez naukowców na Ziemi, a Scott w tym czasie przebywał przez 340 dni na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Stał się tym samym pierwszym amerykańskim astronautą, który poza Ziemią spędził niemal rok. Twins Study było ważnym krokiem na polu zrozumienia epigenetyki i ekspresji genów podczas lotów kosmicznych, oświadczył J.D. Polk, główny oficer medyczny NASA. Dzięki badaniom bliźniaków oraz zespołowi naukowemu, zebraliśmy cenne dane, które udoskonalą spersonalizowaną medycynę i pozwolą utrzymać astronautów w dobrym zdrowiu podczas eksploracji głębszych partii przestrzeni kosmicznej. Najcenniejsze dane zdobyte w ramach Twins Study dotyczą zmian w ekspresji genów, reakcji układu odpornościowego oraz dynamiki telomerów. Inne ważne informacje odnoszą się do zmian w funkcjach poznawczych oraz do sposobu naprawiania się chromosomów. Wiele z tych danych zgadza się z wcześniejszymi obserwacjami i badaniami astronautów przebywających w przestrzeni kosmicznej. Naukowcy zauważyli na przykład, że telomery białych krwinek Scotta, które są dobrymi biomarkerami starzenia się, były dłuższe w przestrzeni kosmicznej, krótsze na Ziemi, a sześć miesięcy po powrocie powróciły do normalnej długości. Przez cały ten okres telomery jego brata pozostawały stabilne. Jako, że telomery są istotnym elementem stabilności genomu NASA już planuje kolejne badania podczas długotrwałych misji. Drugim istotnym spostrzeżeniem jest stwierdzenie, że układ odpornościowy Scotta działał w przestrzeni kosmicznej jak należy. Na przykład podana mu szczepionka przeciwgrypowa działała dokładnie tak, jak na Ziemi. To dobra wiadomość, gdyż prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy będzie niezwykle ważny podczas misji w głębszych partiach przestrzeni kosmicznej. Trzeci ważny wniosek s badań dotyczy zmienności ekspresji genów, co odzwierciedla reakcję organizmu na środowisko i pozwala ocenić wpływ przebywania w przestrzeni kosmicznej na zdrowie. Naukowcy zaobserwowali u Scotta zmiany w ekspresji genów, ale po powrocie na Ziemię większość z nich powróciła do normy. Jednak nie wszystkie. niewielki odsetek genów związanych z układem odpornościowym i naprawą DNA działał inaczej po powrocie na Ziemię. To zaś oznacza, że naukowcy będą musieli zwracać szczególną uwagę na te geny u przyszłych astronautów oraz opracować metody zapobiegania zmianom ich ekspresji. W czasie lotu w przestrzeni kosmicznej dochodzi do wielu zmian fizjologicznych i na poziomie komórkowym, mówi Jennifer Fogarty, główny naukowiec Human Research Project. My jedynie dotknęliśmy powierzchni problemu i zdobyliśmy pierwsze informacje o tym, jak ludzkie ciało reaguje na pobyt w przestrzeni kosmicznej. Twins Study dostarczyło nam pierwszych zintegrowanych informacji o zmianach genetycznych na poziomie molekularnym, pozwoliło sprawdzić jak organizm się adaptuje i pozostaje zdrowy nawet po niemal rocznym pobycie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Uzyskane dane będziemy analizowali jeszcze przez wiele lat. « powrót do artykułu

NASA jest o krok bliżej wysłania astronautów na Księżyc. W Stennis Space Center zakończono właśnie ważny test silników Space Launch System. Po czterech latach pracy wszystkie 16 byłych głównych silników promów kosmicznych uzyskało niezbędne zgody do wykorzystania ich w misjach SLS. Te 16 silników pozwoli na przeprowadzenie czterech pierwszych misji. Ponadto NASA podpisała z firmą Aerojet Rocketdyne kontrakt na budowę kolejnych silników RS-25 dla SLS. Ponadto seria testów prowadzonych przez ostatnich 51 miesięcy dowiodła, że silniki RS-25 mogą pracować z większą niż dotychczas mocą, wymaganą przy SLS. Silniki mają obecnie zezwolenie na wykorzystanie w misji załogowej na Księżyc, która będzie misją przygotowawczą do wyprawy na Marsa, mówi Johnny Heflin, wicedyrektor SLS Liquid Engines Office w Marshall Space Flight Center. Jesteśmy więc w stanie zapewnić moc niezbędną do podróży na Księżyc i dalej. Testy RS-25 rozpoczęły się 9 stycznia 2015 roku, kiedy to na 500 sekund uruchomiono wersję rozwojową silnika, oznaczoną kodem 0525. Pierwszą pełną wersję silników dla SLS przetestowano 10 marca 2016 roku. W sumie przeprowadzono 32 testy wersji rozwojowych i pełnych, w czasie których silniki pracowały w sumie przez ponad 4 godziny. Warto przypomnieć, że silniki RS-25 są najlepiej sprawdzonymi silnikami rakietowymi na świecie. Wzięły one udział w 135 misjach promów kosmicznych. Gdy program promów został zakończony w 2011 roku NASA dysponowała dodatkowymi 16 silnikami, które zmodyfikowano na potrzeby SLS. Początkowo silniki te wyprodukowano z myślą o dostarczeniu pewnego określonego poziomu mocy, określonego jako 100%. Jeszcze przed zakończeniem programu promów kosmicznych silniki udoskonalono tak, by dostarczały 104,5% mocy. Jednak na potrzeby SLS musiały one zostać ponownie rozbudowane. W tym celu NASA musiała opracować nowy kontroler silnika, który monitoruje jego pracę i służy jako interfejs pomiędzy silnikiem a rakietą. Pierwsze testy nowego kontrolera odbyły się w marcu 2017 roku. Wczoraj przetestowano 17. kontroler, zapewniając 16 silnikom RS-25 odpowiedni zapas. Po opracowaniu nowego kontrolera NASA musiała udowodnić, że silniki mogą osiągnąć wymaganą moc 111%. Gdy się to udało, konieczne było dalsze wzmocnienie silników tak, by miały one zapas mocy. W lutym 2018 roku silniki uruchomiono na 50 sekund z mocą 113%. Czas ten stopniowo wydłużano podczas kolejnych testów. W końcu w lutym bieżącego roku RS-25 były w stanie pracować z mocą 113% przez 510 sekund. Wczoraj przeprowadzono zaś ostateczne testy silnika RS-25 oznaczonego numerem 2062. To właśnie ten silnik zostanie wykorzystany w Exploration Mission-2, w czasie której astronauci polecą w kapsule Orion na orbitę Księżyca. « powrót do artykułu

Lodowiec Jakobshavn, który od 20 lat jest najszybciej topniejącym i najszybciej tracącym na grubości lodowcem Grenlandii, zaskoczył naukowców z NASA. Najnowsze badania wykazały, że lodowiec... zaczął przybierać na grubości, a jego czoło, zamiast wycofywać się w głąb lądu, przesuwa się w kierunku oceanu. Lodowiec wciąż traci masę, ale proces ten spowolnił. Naukowcy doszli do wniosku, że spowolnienie utraty masy przez lodowiec jest spowodowane tym, że prąd morski, który opływa czoło lodowca, uległ schłodzeniu w 2016 roku. Wody okalające Jakoshavn są najzimniejsze od połowy lat 80. ubiegłego wieku. Badania, których wyniki opublikowano na łamach Nature Geoscience, pozwoliły na wyśledzenie źródła chłodnej wody. Ala Khazendar z Jet Propulsion Laboratory wraz z zespołem informują, że znajduje się ono na Północnym Atlantyku, w odległości niemal 1000 kilometrów na południe od lodowca. Odkrycie zaszokowało naukowców. Początkowo nie wierzyliśmy w te dane. Spodziewaliśmy się, że Jakobshavn będzie się zachowywał tak, jak przez ostatnie 20 lat, mówi Khazendar. Badania jednak potwierdziły, że chłodniejsze wody utrzymują się wokół lodowca już trzeci rok z rzędu. Uczeni podejrzewają, że wody te zostały poruszone wskutek oscylacji północnoatlantyckiej. To system cyrkulacyjny, który powoduje, że co 5–20 lat Północny Atlantyk staje się na przemian zimny i ciepły. Mimo, że ostatnie zimy na Grenlandii były dość łagodne, to nad Północnym Atlantykiem były chłodniejsze i bardziej wietrzne niż zwykle. Chłodniejsza pogoda nałożyła się na zmianę oscylacji północnoatlantyckiej. W wyniku zbiegu obu zjawisk wody oceaniczne wokół Grenlandii ochłodziły się w latach 2013–2016 o 1 stopień Celsjusza. Chłodniejsze wody przybyły w okolice Jakobshavn i znacząco spowolniły topnienie lodowca. « powrót do artykułu

Crew Dragon, załogowa kapsuła firmy SpaceX, ma dzisiaj powrócić z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na Ziemię. Jeśli bezpiecznie wyląduje w jednym kawałku będzie to jej ostateczny test przed lotem z astronautami na pokładzie. Zapraszamy na transmisję na żywo! Lądowanie jest spodziewane o godzinie 14:45 czasu polskiego. Moje największe obawy budzi wejście w atmosferę z prędkością ponaddźwiękową, powiedział Elon Musk. Czy spadochrony prawidłowo się rozwiną? I czy systemy nawigacyjne Dragona zaprowadzą go na miejsce przewidywanego lądowania i posadowią bezpiecznie na Ziemi?, zastanawiał się założyciel SpaceX. Dragon bez problemu zadokował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a na jego pokład weszło trzech astronautów. Później zamknęli śluzę. W dragonie znajduje się manekin Ripley. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, przed końcem bieżącego roku Crew Dragon zawiezie dwójkę astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Będzie to historyczne wydarzenie z dwóch powodów. Przede wszystkim dlatego, że po raz pierwszy z terenu USA wystartuje prywatna rakieta, która wyniesie na orbitę prywatną kapsułę załogową z załogą na pokładzie. Po drugie, USA w końcu odzyskają zdolność do wynoszenia ludzi w przestrzeń kosmiczną. Od czasu zakończenia programu wahadłowców Stany Zjednoczone płacą Rosjanom za wynoszenie ich astronautów. Crew Dragon to też powrót do starego projektu. Kapsuły były używane w latach 60. i 70. w ramach programu Apollo. Nie mają one skrzydeł i opadają na Ziemię dzięki spadochronom, podobnie jak rosyjski Sojuz. Po zakończeniu programu Apollo USA opracowały promy kosmiczne, które woziły Amerykanów w latach 1981–2011. Koszt promów był jednak bardzo wysoki. Ponadto dwa z nich uległy wypadkom, w których zginęło 14 astronautów. Po zakończeniu pracy wahadłowców rząd USA zwrócił się z firm SpaceX i Boeing z propozycją opracowania nowego systemu wynoszenia amerykańskich astronautów. Obie firmy mają gotowe kapsuły i wszystko wygląda na to, że SpaceX będzie pierwszą, która zakończy wszystkie niezbędne testy i wyniesie ludzie na orbitę. Przedstawiciele Roskosmosu dość wstrzemięźliwe pogratulowali Amerykanom sukcesu kapsuły załogowej. To jednak nie oznacza, że doszło do popsucia relacji Roskosmosu i NASA. Wręcz przeciwnie, obie agencje podkreślają, że współpraca układa się znakomicie. Co więcej, amerykańscy astronauci nadal będą uczyli się rosyjskiego. Rosjanie będą brali udział w naszych lotach, a Amerykanie będą obecni na pokładzie Sojuza. Głównie dlatego, że zawsze chcieliśmy mieć wspólną załogą na wypadek, gdyby pojawiły się problemy z którymś z systemów wynoszenia, mówi Mark Geyer, dyrektor Johnson Space Center.   « powrót do artykułu

NASA ostrzegła SpaceX i Boeinga, że ma zastrzeżenia co do bezpieczeństwa ich systemów wynoszenia astronautów w przestrzeń kosmiczną. Może to oznaczać, że amerykański program powrotu do wysyłania misji załogowych z terenu USA jest zagrożony. Po raz ostatni Amerykanie samodzielnie wysłali swoich astronautów w przestrzeń kosmiczną w 2011 roku. Misja STS-135 była ostatnim lotem załogowym programu promów kosmicznych. Od tamtej pory USA płacą Rosji za wynoszenie ich astronautów. NASA zawarła ze SpaceX i Boeingiem umowy na stworzenie rakiet i kapsuł załogowych zdolnych do wyniesienia astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Agencja płaci SpaceX 2,6 miliarda USD, a Boeingowi 4,2 miliarda USD. Pierwszy, bezzałogowy, test w ramach Commercial Crew Program miał się odbyć 2 marca. Tymczasem NASA opublikowała raport za rok 2018, w którym eksperci zgłaszają cztery „kluczowe zastrzeżenia” co do bezpieczeństwa konstrukcji. W przypadku Boeinga eksperci mówią o słabości strukturalnej kapsuły po rozwinięciu osłony termicznej. W przypadku SpaceX zgłoszono zastrzeżenia co do zbiornika paliwa. W 2016 roku doszło do jego eksplozji i SpaceX dokonała zmian, w ramach których zbiornik jest tankowany, gdy załoga znajduje się w kapsule. To nie podoba się ekspertom. Obie konstrukcje  mają też problemy ze spadochronami. To poważne wyzwania dla przyjętego przez SpaceX i Boeinga harmonogramu startów, czytamy w raporcie. Dwa źródła, które dobrze znają Commercial Crew Program, zdradziły reporterom Reutersa, że NASA ma znacznie więcej zastrzeżeń niż te wymienione w raporcie. Agencja przygotowała ponoć na początku lutego listę 30–35 uwag, które miała do konstrukcji obu firm. Dziennikarzom nie udało się dowiedzieć, jakie były to zastrzeżenia, ale źródła stwierdziły, że SpaceX i Boeing muszą poradzić sobie z większością tych problemów, zanim uzyskają zgodę na loty załogowe. Tworzona przez NASA baza ryzyk jest na bieżąco uzupełniana, gdyż Agencja bez przerwy nadzoruje prace nad urządzeniami przygotowywanymi przez SpaceX oraz Boeinga. W ciągu ostatnich lat prace nad kapsułami załogowymi wielokrotnie się przeciągały, jednak jest to czymś naturalnym przy budowie tak złożonych urządzeń. Rzecznik prasowy NASA, Joshua Finch, powołując się na obowiązek dochowania tajemnicy, odmówił zdradzenia szczegółów technicznych. Powiedział tylko, że bezpieczeństwo jest zawsze ważniejsze od dotrzymania terminów. Rzecznik prasowy Boeinga zapewnił, że przeprowadzone w styczniu testy strukturalne kapsuły wypadły bardzo dobrze. Nasze dane wskazują, że znacznie przekraczamy normy bezpieczeństwa NASA, oświadczył. Z kolei rzecznik prasowy SpaceX mówi, że jego firma stworzyła jeden z najbezpieczniejszych i najbardziej zaawansowanych w dziejach systemów do lotów załogowych w kosmosie. Obecnie USA płacą Rosji 80 milionów USD za lot każdego ze swoich astronautów. Umowa pomiędzy NASA a Roskosmosem na wynoszenie amerykańskich astronautów wygasa w bieżącym roku. Biorąc pod uwagę terminy budowy rakiet nie ma możliwości, by Amerykanie później latali na ISS. Niedawno jednak pojawiły się informacje, że być może NASA zamówi jeszcze miejsce dla dwóch dodatkowych astronautów, którzy mieliby polecieć na ISS jesienią bieżącego i wiosną przyszłego roku. Jutro NASA zdecyduje, czy pozwoli SpaceX na przeprowadzenie zaplanowanego na 2 marca testowego lotu bezzałogowego. Obecny harmonogram lotów zakłada, że 2 marca odbędzie się bezzałogowy lot kapsuły Crew Dragon przygotowanej przez SpaceX, a w lipcu odbędzie się test załogowy. W kolei Boeing ma przeprowadzić bezzałogowy test Starlinera nie wcześniej niż w kwietniu, a test załogowy zaplanowano na sierpień. Wszystkie terminy są zagrożone, gdyż jeśli NASA nakaże przeprowadzenie zmian – a pamiętajmy, że w obu konstrukcjach zastrzeżenia budzą spadochrony – będzie to wymagało dodatkowych prac, badań i testów, co opóźni cały program. Przed obiema firmami stoją podobne wyzwania dotyczące bezpieczeństwa, powiedział reporterom anonimowy urzędnik. « powrót do artykułu

NASA wybrała przyszłą misję, która pozwoli lepiej zrozumieć ewolucję wszechświata oraz zbadać, na ile powszechne w naszej galaktyce są podstawowe składniki niezbędne do powstania życia. Wspomniana misja to Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer (SPHEREx). Ma ona wystartować w 2023 roku i została zaplanowana na 2 lata. Koszt misji, bez kosztów wystrzelenia, to 242 miliony dolarów. SPHEREx będzie badała nieboskłon zarówno w świetle widzialnym jak i w bliskiej podczerwieni. Posłuży ona do zebrania informacji o ponad 300 milionach galaktyk i ponad 100 milionach gwiazd w Drodze Mlecznej. Ta niezwykła misja będzie prawdziwą skarbnicą unikatowej wiedzy. Dzięki niej stworzymy wyjątkową mapę galaktyk, zawierającą ślady pierwszych chwil istnienia wszechświata. I dostarczy nam danych, które pomogą w odpowiedzi na jedną z największych tajemnic nauki: co spowodowało, że wszechświat zaczął rozszerzać się tan szybko w ciągu mniej niż nanosekundy po Wielkim Wybuchu?, mówi Thomas Zurbuchen, menedżer Dyrektoriatu Misji Naukowych. SPHEREx będzie badała zarówno pobliskie galaktyki, jak i te znajdujące się w odległości 10 miliardów lat świetlnych. Misja będzie poszukiwała też wody i molekuł organicznych w Drodze Mlecznej. Co sześć miesięcy SPHEREx będzie tworzył mapę całego nieboskłonu w 96 zakresach fal świetlnych. To znaczący skok jakościowy w porównaniu z obecnie dostępnymi mapami. Dane takie posłużą, m.in., do określenia celów badawczych dla innych misji, jak JWST czy WFRIST. SPHEREx odbędzie się w ramach Astrophysics Explorers Program. We wrześniu 2016 roku NASA poprosiła o przedstawienie propozycji misji. Otrzymała 9 takich koncepcji, z czego w sierpniu 2017 roku do dalszych prac wybrano dwie. Po ich szczegółowej przeprowadzonej zarówno przez NASA jak i niezależne zespoły eksperckie uznano, że największy potencjał naukowy oraz najbardziej realny plan realizacji ma SPHEREx. Głównym naukowcem misji jest James Bock z Caltechu (California Institute of Technology). Za zarządzanie misją będzie odpowiedzialne Jet Propulsion Laboratory. Pojazd i urządzenia potrzebne do wykonania misji dostarczy firma Ball Aerospace, a Koreański Instytut Astronomii i Nauki o Kosmosie z Daejeon jest odpowiedzialny za dostarczenie urządzeń testowych oraz analizy naukowe. Program Explorer, którego częścią jest Astrophysics Explorers Program to najstarszy wciąż kontynuowany program naukowy NASA. Pierwszą misją, jaką przeprowadzono w jego ramach, była Explorer 1 wystrzelona w 1958 roku. Dotychczas w ramach programu przeprowadzono ponad 90 misji w przestrzeni kosmicznej. « powrót do artykułu

Specjalistom z Jet Propulsion Laboratory (JPL) wciąż nie udało się nawiązać kontaktu z marsjańskim łazikiem Opportunity. Szanse, że urządzenie, które od kilkunastu lat pracuje na Marsie, ponownie podejmie swoje zadania, są coraz mniejsze. W czerwcu 2018 nad znaczną częścią Marsa rozszalała się potężna burza piaskowa. Promienie słoneczne przestały padać na panele słoneczne Opportunity. Jako, że łazik nie pozyskiwał energii, NASA zdecydowała się wprowadzić go w stan hibernacji, by zaoszczędzić energię. Od tamtej pory JPL wysłało do Opportunity ponad 600 komend w nadziei, że łazik ponownie ruszy. Eksperci liczyli na to, że sezonowe wiatry, które wieją pomiędzy listopadem a styczniem, oczyszczą z piasku panele słoneczne łazika, umożliwiając ponowne naładowanie jego baterii. Niestety, dotychczas to się nie udało. Koniec sezonu wiatrów może być końcem łazika. Jeśli jednak tak się stanie, to nie mógłbym wyobrazić sobie lepszego sposobu na ten koniec... misja, przewidziana na 90 dni kończy się po 15 latach, a jej kres przynosi jedna z najpotężniejszych od lat burz piaskowych, mówi Steven Squyres, główny naukowiec misji z Cornell University. Mamy jeszcze tydzień. Kończy nam się czas, stwierdza John Callas, menedżer misji z JPL. Bliźniak Opportunity, łazik Spirit, zamilkł w marcu 2010 roku. Obecne próby uruchomienia Opportunity trwają już niemal tak długo, co próby uruchomienia Spirita. Dlatego można się spodziewać, że NASA pozostały ostatnie dni prób nawiązania kontaktu. Inżynierowie mogą jeszcze wydać polecenie przełączenia komunikacji łazika na tylną antenę. Jeśli to nie wypali, to nie wiem, co potem, przyznaje Callas. Jeszcze przed zamknięciem rządu USA planowano zebranie, podczas którego miała zapaść decyzja, czy po sezonie wiatrów będą kontynuowane próby nawiązania kontaktu. Jako, że rząd został tymczasowo otwarty, wkrótce możemy poznać ostateczną decyzję. Jeśli nawet to koniec misji Opportunity, to łazik zyskał sobie miejsce w historii. Miał pracować przez 90 dni, przetrwał ponad 5000. Przejechał 45 kilometrów, często jadąc tyłem z powodu przegrzewającego się układu sterowania. Łazik wylądował w 2004 roku na równinie Meridiani Planum. Szybko odkrył minerały bogate w siarkę, które w przeszłości prawdopodobnie były dnem laguny. Przesłane przez łazik dane wskazują, że na Marsie okresowo istniały jeziora. Dzięki niemu dowiedzieliśmy się, że Czerwona Planeta mogła podtrzymywać życie znacznie dłużej, niż wcześniej sądzono. W 9. roku misji Opportunity przeprowadził pierwsze obserwacje gliny liczącej sobie ponad 4 miliardy lat. Przed trzema dniami NASA rozpoczęła serię prób nawiązania kontaktu z łazikiem. Inżynierowie będą wysyłali komendy, uwzględniając trzy scenariusze: pierwszy, że główna antena łazika została uszkodzona, drugi, mówiący o uszkodzeniu głównej i pomocniczej anteny oraz trzeci, zgodnie z którym doszło do awarii zegara łazika. Specjaliści mają nadzieję, że uda się skontaktować z anteną zapasową i zresetować zegar. « powrót do artykułu

Za kilka dni, w poniedziałek 26 listopada, na Marsie wyląduje kolejna misja. Na Czerwoną Planetę trafi trójnożny robot geologiczny wysłany tam w ramach misji InSight. To pierwsze amerykańskie urządzenie, które ląduje na Marsie od czasu łazika Curiosity z 2012 roku i pierwsze urządzenie badawcze wyspecjalizowane w badaniu tego, co znajduje się pod powierzchnią Marsa. Lądowanie robota zostanie przeprowadzone podobnie, jak lądowanie innych urządzeń posadowionych dotychczas na powierzchni Marsa. Tutaj jednak podobieństwa się kończą. Gdy tylko specjaliści z centrum kontroli lotu w Kalifornii dojdą do wniosku, że miejsce lądowania jest bezpieczne – wystarczająco płaskie i pozbawione kamieni – mierzące 1,8 metra długości ramię robota zdejmie i ustawi na powierzchni Marsa dwa urządzenia naukowe. Dotychczas nikt nie próbował takiej operacji na powierzchni innej planety. Pierwsze z urządzeń wykona w powierzchni Marsa dziurę o głębokości 5 metrów. Zostanie użyty do tego specjalny gwóźdź z czujnikami temperatury, który pozwoli ocenić temperaturę wewnętrzną planety. Jeśli projekt się uda, będzie to najgłębszy otwór wykonany przez człowieka na innym ciele niebieskim. Dotychczas rekordowo głęboką dziurę wykonali astronauci, którzy wwiercili się na głębokość 2,5 metra pod powierzchnię Księżyca. Drugi z eksperymentów to specjalny sejsmometr, którego zadaniem jest rejestrowanie ruchów skorupy Marsa. Misja InSight nie będzie poszukiwała śladów życia. Nie została wyposażona w żadne odpowiednie czujniki. Jej celem są badania geologiczne Czerwonej Planety. Najpierw jednak misja InSight musi wylądować na Marsie, a to nie jest proste. Spośród wszystkich misji marsjańskich podjętych przez ludzkość sukcesem zakończyło się około 50%. Największy odsetek udanych misji ma za sobą NASA, która jako jedyna doprowadziła do udanego lądowania urządzenia i przeprowadzenia misji na powierzchni Czerwonej Planety. Jednak, jako że każde lądowanie jest inne, nawet doświadczona agencja kosmiczna nie może z góry stwierdzić, że misja się uda. Nigdy nie wiadomo, co się wydarzy. To, że robiliśmy to już wcześniej nie znaczy, że się nie denerwujemy, stwierdził Tom Hoffman, odpowiedzialny za misję InSight. Podmuch wiatru może wprowadzić zmienić położenie lądującego pojazdu, mogą poplątać się linki spadochronu, już na powierzchni Marsa może przydarzyć się burza piaskowa, która uniemożliwi generowanie energii z paneli słonecznych. Może dojść do zablokowania którejś z nóg robota lub jego automatycznego ramienia. InSight wejdzie w atmosferę Marsa z prędkością 19 800 km/h. Później wszystko będzie zależało od silników hamujących i spadochronu. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, wyląduje na dużej równinie Elysium Planitia. Samo urządzenie jest niewysokie. Jego górny pokład będzie znajdował się zaledwie metr nad powierzchnią planety, a po rozłożeniu okrągłych paneli słonecznych zajmie ono tyle miejsca co duży samochód. Przy okazji misji InSight wysłano też miniaturowe satelity CubeSat, które przelecą nad Marsem i wejdą na orbitę okołosłoneczną. Po lądowaniu minie co najmniej 10 tygodni zanim wszystkie instrumenty naukowe rozpoczną pracę. I kolejnych kilka tygodni zanim na Marsie rozpoczną się wiercenia. Misję zaplanowano na 1 marsjański rok. To odpowiednich 2 lat na Ziemi. « powrót do artykułu

Po 9 latach pracy Teleskop Kosmiczny Keplera zużył całe paliwo potrzebne mu do prowadzenia operacji w przestrzeni kosmicznej. NASA zdecydowała o zakończeniu pracy teleskopu i o pozostawieniu go na obecnej, bezpiecznej dla Ziemi orbicie. Kepler był pierwszą misją NASA przeznaczoną do poszukiwania planet pozasłonecznych. Jego odkrycia znacznie przekroczyły nasze oczekiwania i przetarły drogę dalszym poszukiwaniom życia w Układzie Słonecznym i poza nim, powiedział Thomas Zurbuchen, administrator Dyrektoriatu Misji Naukowych NASA. On nie tylko pokazał nam, ile planet jest poza Układem Słonecznym, ale zainicjował całkowicie nowe pole badań, które szturmem podbiło środowisko naukowe. Jego odkrycia rzuciły nowe światło na nasze miejsce we wszechświecie i pokazały, ile niezwykłych tajemnic i możliwości kryje się wśród gwiazd. Teleskop Keplera odkrył ponad 2800 planet. Najnowsza analiza przesłanych przezeń danych wskazuje, że od 20 do 50 procent widocznych gwiazd prawdopodobnie posiada w swojej ekosferze niewielkie skaliste planety o rozmiarach podobnych do rozmiarów Ziemi. To zaś oznacza, że istnieje bardzo dużo podobnych do Ziemi planet, na powierzchni których może znajdować się woda w stanie ciekłym. Dzięki Keplerowi dowiedzieliśmy się też, że najczęściej spotykanym typem planet są obiekty o wielkości pomiędzy rozmiarami Ziemi a Neptuna. W Układzie Słonecznym planety takie nie występują. Warto więc dowiedzieć się o nich więcej. Kepler odkrył również, że wiele układów planetarnych jest niezwykle gęsto upakowanych. Planety znajdują się w nich bardzo blisko siebie. Gdy przed 35 laty zaczęliśmy pracować nad misją Keplera nie znaliśmy ani jednej pozasłonecznej planety. Teraz wiemy, że planety są wszędzie. Kepler wyznaczył drogę, którą będą podążały kolejne pokolenia badające naszą galaktykę, powiedział William Borucki, jeden z głównych twórców misji Keplera. Teleskop Kosmiczny Keplera został wystrzelony 6 marca 2009 roku. Jego początkowym celem było ciągłe monitorowanie 150 000 gwiazd położonych w kierunku Gwiazdozbioru Łabędzia. Cztery lata po wystrzeleniu, gdy Kepler wykonał wszystkie stawiane przed nim zadania, teleskop zaczęły nękać awarie. Przed urządzeniem postawiono więc nowe cele. W ramach rozszerzonej misji K2 Kepler miał co trzy miesiące obserwować inny fragment nieba. W ten sposób teleskop przyjrzał się kolejnym ponad 500 000 gwiazdom. Dzięki niemu naukowcy lepiej zrozumieli zachowanie i właściwości gwiazd, co jest niezbędną wiedzą do badania planet je obiegających. Odesłanie teleskopu na emeryturę nie oznacza końca odkryć dokonywanych przez Keplera. Jestem podekscytowany tym, co dopiero odkryjemy dzięki analizie danych i przyszłym misjom opartym na osiągnięciach Keplera, mówi Jessie Dotson z Ames Research Center. Teleskop Keplera nadesłał tyle danych, że naukowcy spodziewają się, iż będą je analizowali i dokonywali odkryć przez kolejną dekadę lub dłużej. Gdy na Ziemię nadeszły pierwsze sygnały ostrzegające o wyczerpującym się paliwie, NASA uruchomiła pełną moc Keplera kończąc wszystkie zaplanowane projekty i pobrała z teleskopu wszystkie dane. « powrót do artykułu

NASA opublikowała zdjęcie dryfującej po Morzu Weddella góry lodowej, która ma niemal idealnie prostokątną powierzchnię i ostro opadające pionowe ściany. Zdjęcie wykonano w zeszłym tygodniu z samolotu badawczego agencji. Kształty góry sugerują, że niedawno wycieliła się z lodowca (w tym przypadku z antarktycznego lodowca Larsen C) i nie została jeszcze poddana działaniu żywiołów. W naukowej nomenklaturze takie góry lodowe nazywa się stołowymi. Kelly Brunt, glacjolog z NASA, opowiada, że proces ich formowania przypomina ułamanie zbyt długiego paznokcia. Trudno dokładnie powiedzieć, jak duża jest góra lodowa ze zdjęcia, ale eksperci sądzą, że ma ponad 1,6 km szerokości. « powrót do artykułu

Jak poinformowała NASA, po raz pierwszy od 50 lat ktoś zrezygnował ze szkolenia dla astronautów. Tym razem jest to Robb Kulin, który wycofał się mniej więcej w połowie treningu odbywanego w Centrum Lotów Kosmicznych im. Lyndona B. Johnsona. Poprzednia rezygnacja miała miejsce w 1968 r.; chemik John Llewellyn należał do 6. grupy treningowej (drugiej, w której znaleźli się astronauci-naukowcy). Miało się ponoć okazać, że Llewellyn nie jest stworzony do lotów i nie czyni tak szybkich postępów, jak powinien. Rzeczniczka NASA Brandi Dean powiedziała, że decyzja Kulina wiąże się ze sprawami osobistymi i agencja nie może o nich opowiadać. Kulin należał do 12-osobowej grupy, wybranej poprzedniego lata spośród rekordowej liczby 18.300 aplikujących. Wcześniej 35-latek pracował jako wyższy rangą menedżer w firmie SpaceX. Podczas rekrutacji inżynier mechanik mówił, że ma nadzieję, że poleci kiedyś w kosmos statkiem, przy którego projektowaniu pomagał. W skład grupy Kulina wchodziło 7 mężczyzn i 5 kobiet w wieku 29-42 lat. To 22. grupa adeptów od czasu Mercury 7 (nazywanej też Original Seven lub Astronaut Group 1), czyli zespołu wybranego w kwietniu 1959 r. do lotów kosmicznych w ramach programu Mercury. « powrót do artykułu

Z Przylądka Canaveral wystartowała Parker Sola Probe, pojazd, który ma wlecieć w atmosferę Słońca. Udany start odbył się o godzinie 9:31 czasu polskiego. Po czterech minutach lotu od rakiety Delta IV Heavy oddzielił się pierwszy stopień i uruchomił się główny silnik drugiego stopnia. Uruchomiono też silniki manewrowe, które ustawiły rakietę w odpowiedniej pozycji do przeprowadzenia kolejnych etapów lotu. Po udanym oddzieleniu trzeciego stopnia rakiety, tego, do którego zamocowana jest Parker Solar Probe, główny silnik trzeciego stopnia został odpalony na 80 sekund. W końcu do centrum kontroli nadeszła informacja o udanym oddzieleniu się PSP od trzeciego stopnia, po czym pojazd rozwinął panele słoneczne i przesłał dane, wskazujące, że wszystko przebiegło zgodnie z planem. Sonda będzie krążyła wokół naszej gwiazdy i zbierała na jej temat dane. Aby nie ulec potężnej grawitacji Słońca, które stanowi przecież 99,8% masy Układu Słonecznego, PSP musi osiągnąć prędkość nie mniejszą niż 85 000 km/h. Nie jest to łatwe zadanie, dlatego też pojazd aż siedmiokrotnie skorzysta z asysty grawitacyjnej Wenus. W końcu znajdzie się w rekordowo małej odległości 6 milionów kilometrów od powierzchni naszej gwiazdy. Stanie się też najszybszym pojazdem w historii ludzkości. Jej prędkość wyniesie niemal 700 000 km/h. Obecnie rekord prędkości należy do sondy Juno, która poruszała się z prędkością 265 000 km/h względem Ziemi, natomiast najszybszym pojazdem względem Słońca była sonda Helios 2 pędząca z prędkością niemal 253 000 km/h. Parker Solar Probe to urządzenie rozmiarów małego samochodu. Jego celem jest atmosfera Słońca znajdująca się w odległości około 6,5 miliona kilometrów od powierzchni naszej gwiazdy. Głównym celem misji jest zbadanie, w jaki sposób w koronie Słońca przemieszcza się energia i ciepło oraz odpowiedź na pytanie, co przyspiesza wiatr słoneczny. Naukowcy wiążą z misją olbrzymie nadzieje, licząc, że zrewolucjonizuje ona rozumienie Słońca, Układu Słonecznego i Ziemi. Próbnik będzie musiał przetrwać temperatury dochodząc do 1370 stopni Celsjusza. Pomoże mu w tym gruba na 11,5 centymetra osłona termiczna (Thermal Protection System) z kompozytu węglowego. Jej celem jest ochrona czterech instrumentów naukowych, które będą badały pola magnetyczne, plazmę, wysokoenergetyczne cząstki oraz obrazowały wiatr słoneczny. Instrumenty mają pracować w temperaturze pokojowej. TPS składa się z dwóch paneli węglowego kompozytu, pomiędzy którymi umieszczono 11,5 centymetra węglowej pianki. Ta strona osłony, która będzie zwrócona w kierunku Słońca została pokryta specjalną białą warstwą odbijającą promieniowanie cieplne. Osłona o średnicy 2,5 metra waży zaledwie 72,5 kilograma. Musiała być ona lekka, by poruszająca się z olbrzymią prędkością sonda mogła wejść na odpowiednią orbitę wokół naszej gwiazdy Co interesujące, Parker Solar Probe jest pierwszym pojazdem kosmicznym NASA nazwanym na cześć żyjącej osoby. W ten sposób uhonorowano profesora astrofizyki Eugene'a Parkera z University of Chicago. Zwykle misje NASA zyskują nową, oficjalną nazwę, po starcie i certyfikacji. Tym razem jest inaczej. W uznaniu zasług profesora Parkera na polu fizyki Słońca oraz dla podkreślenia, jak bardzo misja jest związana z prowadzonymi przez niego badaniami, zdecydowano, że oficjalna nazwa zostanie nadana przed startem. Już na początku października sonda po raz pierwszy przeleci w pobliżu Wenus i trafi na orbitę wokół Słońca. Będzie to orbita o długości 150 dni. Jednak sonda będzie coraz bardziej zbliżała się do naszej gwiazdy. Podczas drugiego przelotu wokół Wenus (21 grudnia 2019) jej orbita wyniesie 130 dni. Po kilku latach, 2 listopada 2024 roku Parker Solar Probe spotka się z Wenus po raz siódmy i ostatni. Wtedy to sonda będzie okrążała Słońce w ciągu zaledwie 88 dni. Niedługo potem, 19 grudnia, podczas 22. peryhelium, Parker Solar Probe pierwszy raz zbliży się do Słońca na minimalną odległość.   « powrót do artykułu

Stany Zjednoczone zapowiadają, że w latach 30. bieżącego wieku wyślą załogową misję na Marsa. Wielu ekspertów i prawodawców alarmuje jednak, że złe planowanie i brak funduszy mogą pokrzyżować te zamierzenia. Jakby tego tyło mało, prezydent Trump stwierdził, że Ameryka ponownie powinna wysłać człowieka na Księżyc i wybudować tam bazę, która zostanie wykorzystana podczas podróży na marsa i posłuży do testowania niezbędnych technologii. Taki projekt istniał już wcześniej, został jednak wstrzymany przez administrację prezydenta Obamy, która wolała skupić się na samym Marsie. Jednak plany, jakie przed NASA stawia administracja Trumpa, mogą narazić i tak już niepewny los misji na Marsa. W 2009 roku niezależny panel ekspertów, zwany Augustine Commission, ostrzegł, że NASA dysponuje zbyt małym budżetem, by wysłać człowieka na Marsa. Agencja ma do dyspozycji około 18 miliardów dolarów rocznie. Zdaniem Augustine Commission zrealizowanie misji wymagałoby zwiększenia budżetu o 3 miliardy USD rocznie. Z kolei Narodowe Akademie Nauki stwierdziły, że przy obecnym budżecie NASA będzie mogła wysłać człowieka na Marsa dopiero około roku 2050. Chris Carberry, dyrektor wykonawczy Explore Mars, zeznał podczas przesłuchania przed Kongresem, że prywatni i międzynarodowi partnerzy mogą pomóc USA w obniżeniu kosztów. Oni chcą, byśmy przewodzili temu projektowi. Jednak martwi ich, że zmieniamy plany. Nie są pewni, w którym kierunku będziemy szli. Carberry dodaje, że eksperci stworzyli listę kilkunastu technologii, nad którymi należy rozpocząć prace jak najszybciej, by móc w ciągu najbliższych 20 lat wysłać ludzi na Marsa. Być może jednak uda się osiągnąć zakładane cele. Obie główne amerykańskie partie popierają projekt załogowej wyprawy na Marsa, a senator Ted Cruz, który przewodzi podkomisji ds. przestrzeni kosmicznej wyraził nadzieję, że przyszłoroczny budżet NASA zostanie przygotowany z myślą o długoterminowych celach, a nie o tylko o zapewnieniu agencji pieniędzy na najbliższy rok. « powrót do artykułu

Pomiędzy SpaceX a Boeingiem toczy się zaciekła rywalizacja w przemyśle kosmicznym, a jednym z najważniejszych jej elementów są fundusze NASA. W 2014 roku obie firmy złożyły wnioski o finansowanie pojazdów załogowych, zdolnych do przewiezienia astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Boeing poprosił o 50% więcej od SpaceX i pieniądze otrzymał. Obie firmy zapowiadały różne terminy realizacji zadania i obie przesuwały te terminy. Dotychczas jednak nie znaliśmy zdania samej NASA na temat perspektyw i postępów obu przedsiębiorstw. Dopiero teraz w nowym raporcie US Government Accountability Office (GAO) pojawiły się informacje wskazujące, jak NASA ocenia prace prowadzone przez obie firmy. Na podstawie dotychczasowych postępów i oceny ryzyk NASA uważa, że Boeing będzie gotowy do uzyskania certyfikatu pozwalającego na loty załogowe na ISS pomiędzy 1 maja 2013 a 30 sierpnia 2020. Dla SpaceX termin ten określono na pomiędzy 1 sierpnia 2019 a 30 listopada 2020. Analitycy NASA wyliczyli też średnią i stwierdzili, że proces certyfikacyjny Boeinga może mieć miejce w grudniu 2019 roku, a SpaceX w styczniu 2020. Jak widać, oba przedsiębiorstwa idą łeb w łeb, a niewielka przewaga Boeinga może wynikać z faktu, że firma ta współpracuje z NASA znacznie dłużej niż SpaceX, więc jest lepiej zaznajomiona z procedurami i całym procesem certyfikacyjnym. Głównym celem raportu przygotowanego przez GAO nie było jednak informowanie opinii publicznej o tym, jak NASA ocenia SpaceX i Boeinga, ale poinformowanie Kongresu, że NASA może nie być gotowa do wysyłania astronautów na ISS po listopadzie 2019 roku. To ostatni miesiąc, na który Agencja ma wykupione miejsca dla swoich astronautów na pokładzie rosyjskich Sojuzów. Co prawda NASA pracuje nad potencjalnymi rozwiązaniami, ale nie ma planu awaryjnego, by uzupełnić istniejącą lukę. Bez takiego planu NASA naraża na ryzyko osiągnięcia i cele związane w wykorzystywaniem przez Stany Zjednoczone Międzynarodowej Stacji Kosmicznej – czytamy w raporcie. Po przygotowaniu raportu można się spodziewać, że Kongres nakaże NASA przygotowanie takiego planu. Być może Agencja będzie musiała przedłużyć kontrakt z Roskosmosem. « powrót do artykułu

NASA po raz kolejny przekłada termin wystrzelenia Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba. Powołana przez NASA Independent Review Board, której celem jest ocena postępów przy pracy nad teleskopem, jednogłośnie opowiedziała się za wyznaczeniem nowej daty startu na 30 marca 2021 roku. W opracowanym raporcie IRB stwierdziła, że problemy techniczne, w tym ludzkie błędy, znacząco wpłynęły na kalendarz budowy teleskopu. NASA rozważała wystrzelenie JWST w maju 2020 roku, jednak z ogłoszeniem oficjalnej daty wstrzymywała się do czasu wydania oficjalnej opinii przez IRB. Kosz budowy urządzenia zwiększył się z 8 do 8,8 miliarda USD, a wraz z jego obsługą i utrzymaniem wyniesie co najmniej 9,66 miliarda dolarów. Oryginalny plan NASA zakładał, że Teleskop Jamesa Webba trafi w przestrzeń kosmiczną już w 2007 roku. Musimy wszystko dobrze zrobić na Ziemi, zanim wystrzelimy go w kosmos. I chciałem ponownie podkreślić, że Webb jest wart czekania, powiedział Thomas Zurbuchen z Dyrektoriatu Misji Naukowych. Budowa teleskopu okazała się znacznie trudniejszym przedsięwzięciem niż sądzono. Jeszcze do niedawna przewidywanym terminem startu był październik 2018 roku. We wrześniu ubiegłego roku ogłoszono jednak, że w wyniku problemów ze złożeniem podstawy termin startu zostanie przesunięty na wiosnę 2019 roku. Przed trzema miesiącami dowiedzieliśmy się, że start odbędzie się w maju 2020 roku, gdyż potrzebny jest dodatkowy czas by przetestować systemy teleskopu oraz poradzić sobie z pewnymi problemami, jak np. rozdarcia na osłonie chroniącej teleskop przed promieniami Słońca. Jednocześnie powołano do życia IRB, której celem była analiza postępów prac i doradztwo, co do terminu ich zakończenia. W ostatnim dniu maja IRB przesłała swój raport do NASA, a przed dwoma dniami NASA opublikowała swoją odpowiedź. W raporcie IRB czytamy, że 29-miesięczne opóźnienie pomiędzy październikiem 2018 a marcem 2021 wynika z pięciu czynników: ludzkich błędów, problemów niejako automatycznie wbudowanych w taki projekt, złożoność systemu, zbytni optymizm oraz brak doświadczenia w kluczowych obszarach, takich jak np. budowa osłony przed Słońcem. Wśród najważniejszych błędów popełnionych przez ludzi wymieniono m.in. umycie zaworów niewłaściwym rozpuszczalnikiem, błędy w uzwojeniu przetworników ciśnieniowych oraz niewłaściwe zainstalowanie elementów montażowych osłony słonecznej przed jej kluczowym testem. Wszystkie tego typu drobne błędy spowodowały opóźnienie o 1,5 roku i zwiększyły koszty o około 600 milionów dolarów, mówi przewodniczący IRB Tom Young. W raporcie IRB znalazły się 32 zalecenie dotyczące przyszłych prac nad JWST. NASA już uznała 30 z nich na słuszne, a 2 pozostałe nadal się analizowane. Najważniejsze jednak, że IRB nie zaleciła przerwania prac nad teleskopem. Jednak wzrost kosztów z 8 do 8,8 miliarda dolarów oznacza, że sięgnęły one maksymalnej granicy dopuszczonej przez Kongres. NASA będzie musiała poprosić Kongres o przyznanie dodatkowych środków. « powrót do artykułu

Wczoraj inżynierowie NASA wyprowadzili z hibernacji sondę New Horizons. Przez ostatnie pół roku pojazd znajdował się w trybie oszczędności energii, w którym jedynie raz w tygodniu wysyłał w kierunku Ziemi sygnał, potwierdzający, że wszystkie jego instrumenty działają. W tym czasie New Horizons leciał przez Pas Kuipera. Przed trzema laty New Horizons przysłał nam pierwsze zdjęcia Plutona. Teraz zbliża się do swojego kolejnego celu badawczego. Z końcem bieżącego roku, 31 grudnia, sonda zbliży się na najmniejszą odległość do obiektu MU69, zwanego też Ultima Thule. To skalisty obiekt długości około 30 kilometrów, oddalony od Ziemi o 6,4 miliarda kilometrów. Praktycznie nic o nim nie wiemy. Specjaliści nie są nawet pewni, czy jest to pojedynczy obiekt, czy dwie bliskie siebie skały. Jego olbrzymia odległość od Słońca powoduje, że od samych swoich początków Układu Słonecznego jest głęboko zamrożony. Naukowcy mają nadzieję, że zdradzi on nam wiele cennych informacji o formowaniu się Układu Słonecznego. Określenie Ultima Thule zostało użyte przez Wergiliusza w Georgikach. W średniowieczu termin ten oznaczał mityczną krainę na północy, która wyznaczała krańce znanego świata. « powrót do artykułu

Na najbliższą sobotę, 5 maja, zaplanowano start kolejnej misji marsjańskiej NASA. Na Czerwoną Planetę poleci lądownik InSight. Ma on wystartować o godzinie 13:05 czasu polskiego z Bazy Sił Powietrznych Vandenberg w Kalifornii. InSight zostanie wyniesiony przez rakietę Atlas V. Początkowo planowano, że InSight wystartuje wiosną 2016 roku, jednak awarii uległ jeden z kluczowych instrumentów naukowych. W zaplanowanym okienku czasowym pozwalającym na lot nie Marsa nie udałoby się naprawić i przetestować instrumentu, zatem trzeba było czekać 26 miesięcy, aż otworzy się kolejne okienko. InSight będzie pierwszą misją, podczas której naukowcy zajrzą głęboko pod powierzchnię Marsa. Znajdujące się na łaziku niezwykle czułe instrumenty pozwolą na badanie trzęsień skorupy Marsa i przepływu ciepła w jej wnętrzu. InSight będzie tworzył mapę wnętrza Czerwonej Planety, co pozwoli lepiej zrozumieć jej historię, a tym samym historię innych planet skalistych, w tym Ziemi. InSight to już 12. misja w ramach prowadzonego przez NASA Discovery Program, którego celem jest zbadanie Układu Słonecznego. Za misję InSight odpowiada Jet Propulsion Laboratory. Biorą w niej udział, obok NASA i amerykańskich firm prywatnych, także francuska i niemieckie agencje kosmiczne i naukowe. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to łazik InSight wyląduje 26 listopada na Elysium Planitia nieco na północ marsjańskiego równika i przez co najmniej dwa lata będzie badał Marsa. Elysium Planitia to druga największa – po Tharsis – równina wulkaniczna Marsa. Na pokładzie łazika znajdują się dwa niezwykłe instrumenty. Pierwszy z nich to sejsmometr Seismic Experiment for Interior Structure (SEIS), który jest tak czuły, że rejestruje przesunięcia gruntu tak niewielkie jak średnica atomu. To właśnie jego awaria przyczyniła się do opóźnienia startu misji. Drugi zaś to Heat Flow and Physical Properties Package (HP3), który zostanie umieszczony 5 metrów w głębi powierzchni Marsa i będzie badał przepływ ciepła. « powrót do artykułu